Γυναικεία υπογονιμότητα

Επιστημονικές έρευνες ανακάλυψαν παράγοντες που λειτουργούν ευεργετικά στη γονιμότητα. ‘Όταν αυτοί οι  παράγοντες συνδυάστηκαν και ακολουθηθήκαν σε µια διατροφή που ονομάστηκε «διατροφή της γονιμότητας», σημειωθήκαν θετικά αποτελέσματα σε υγιείς κατά τα άλλα γυναίκες.  Ποιο είναι αυτά τα συστατικά;

1. Η κατανάλωση σιδήρου από συµπληρώµατα ή από μη-αιμικές πηγές μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της υπογονιμότητας. Οι µη-αιµικές πηγές είναι τα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι και το μπρόκολο και τα  όσπρια
2. Η κατανάλωση µιας τουλάχιστον μερίδας πλήρων σε λιπαρά γαλακτοκομικών την ημέρα. Η κατανάλωση µόνο χαμηλών σε λιπαρά γαλακτοκομικών αντιθέτως, μείωσε παράγοντες της γονιμότητας.
3. Η πρόσληψη πρωτεϊνών από φυτικές παρά ζωικές πηγές, όπως τα δημητριακά και τα όσπρια.
4. Η κατανάλωση φυτικών ακόρεστων ελαίων όπως το ελαιόλαδο το ηλιέλαιο το καλαμποκέλαιο. Σε διατροφές όπου υπερείχαν τα trans υδρογονωμένα λιπαρά (σκληρές μαργαρίνες, ζωικά λίπη και κακής ποιότητας έλαια από βιομηχανίες τροφίμων) σε βάρος των φυτικών, η γονιμότητα ήταν μειωμένη.
5. Η χρήση πολυβιταμινούχων σκευασμάτων έχει συνδεθεί με την μείωση της υπογονιμότητας σε μερικές έρευνες.
6. Η μείωση της κατανάλωσης πολύ επεξεργασμένων δημητριακών και άλλων αμυλωδών τροφών, καθώς και ζάχαρης, ιδιαίτερα σε γυναίκες που έχουν διαγνωσθεί με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών.

Όταν λοιπόν ακολουθήθηκε ένας συνδυασμός των παραπάνω βελτιώθηκε σε ερευνητικό επίπεδο η γονιμότητα σε κατά τ’ άλλα υγιείς γυναίκες. Σε αυτό το επίπεδο, χρειάζονται περισσότερες έρευνες για την έκδοση οδηγιών.

Άλλοι διατροφικοί παράγοντες που έχει φανεί ότι παίζουν κάποιο ρόλο είναι οι εξής:

1. Η uποθρεψία και το πολύ χαμηλό σωματικό βάρος (ΔΜΣ <20).  Η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός είναι δυο καταστάσεις που χρειάζονται περίσσεια ενέργειας από το σώμα (λίπος στις λιπαποθήκες του σώματος). Όταν οι λιπαπαθήκες του ατόμου είναι χαμηλές, µειώνεται η γονιμότητα για να αποφευχθεί η πιθανότητα γονιμοποίησης σε ένα σώμα που δεν έχει αρκετή ενέργεια για να μπορέσει να κυοφορήσει και έπειτα να θρέψει το έμβρυο. Αυτό μπορεί να συμβεί σε γυναίκες µε πολύ χαμηλή κατανάλωση τροφής (συνεχείς υποθερμιδικές, δίαιτες), σε γυναίκες που χάνουν βάρος λόγω κάποιας ασθένειας, σε γυναίκες µε Νευρογενή Ανορεξία ή βουλιμία αλλά και σε γυναίκες που ασκούνται υπερβολικά (αµηνόροια των αθλητών). Συνίσταται η διακοπή αυστηρά υποθερµιδικών διαιτών πριν την εγκυμοσύνη.
2. Το υπερβολικό βάρος. Ο Δείκτης Μάζας Σώματος > 25 (σωματικό υπέρβαρο) και ιδιαίτερα > 30  (παχυσαρκία) έχει δειχτεί ότι είναι ανασταλτικός παράγοντας στην τεκνοποίηση. Το αυξημένο βάρος αυξάνει την ινσουλινοαντίσταση και συχνά ευνοεί την εμφάνιση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών. Καθώς και άλλων ενδοκρινών ανωμαλιών. Η απώλεια 5 -10 % του βάρους έχει δείξει ότι βελτιώνει σημαντικά τη γονιμότητα. Ακόμα συνίσταται η επαναφορά του βάρους σε υγιή επίπεδα πριν ή και παράλληλα με την αναζήτηση θεραπείας γονιμότητας.
3. Το κάπνισμα αλλά και το παθητικό κάπνισμα καθώς και η κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ σε μέτριες δόσεις δείχνουν να μην επηρεάζουν την γονιμότητα. Τα παραπάνω ίσως να είναι φρόνιμο να μετριαστούν, όταν η γυναίκα προσπαθεί να συλλάβει, καθώς μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα στο έμβρυο, σε περίπτωση εγκυμοσύνης. Η υπερκατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης πιθανώς να μειώνει τη γονιμότητα στις γυναίκες, ενώ η μέτρια κατανάλωση κρασιού μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά.
4. Περιβαλλοντικά ρυπογόνα όπως ο υδράργυρος που επεμβαίνουν σε ενδοκρινικά μονοπάτια. Σε έρευνες φάνηκε ότι τα υπογόνιμα ζευγάρια είχαν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις υδραργύρου στο αίμα. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στην κατανάλωση ψαρικών από μολυσμένες περιοχές. Υψηλά ποσοστά υδραργύρου έχουν τα μεγάλα ψάρια, όπως ο ξιφίας, το φαγκρί, η τούνα και ο καρχαρίας και θα πρέπει να αποφεύγονται ολωσδιόλου. Προτιμήστε μικρότερα ψάρια, γαρίδες, σολομό κτλ.
5. Η αύξηση της δραστηριότητας κυρίως της έντονης δραστηριότητας έχει δειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο της υπογονιμότητας.

Συνοπτικά οι περισσότερες περιπτώσεις υπογονιμότητας στις κατά τα άλλα υγιείς γυναίκες, προλαμβάνονται ή θεραπεύονται με καλυτέρευση στη διατροφή και αλλαγή του τρόπου ζωής. Επιπλέον, οι αλλαγές στην διατροφή και στον τρόπο ζωής μπορεί να ευνοήσουν ζευγάρια που ήδη προσπαθούν να γίνουν γονείς μέσω τεχνητής γονιμοποίησης. Συνιστάται πρώτα από όλα η επαναφορά του βάρους σε υγιή πλαίσια. Η διατροφή θα πρέπει να είναι ποικίλη, να περιλαμβάνει λαχανικά και όσπρια πλούσια σε σίδηρο, να αποφεύγονται τα κακής ποιότητας λιπαρά και να προτιμώνται τα πλήρη σε λιπαρά γαλακτοκομικά. Καλό είναι να μετριαστεί η καφεΐνη και το αλκοόλ, ενώ συνίσταται να υπάρχει τακτική φυσική δραστηριότητα.