Γενικά για τις νεφρικές κύστεις
Οι νεφρικές κύστεις είναι απλά “σακούλες με νερό”, δηλαδή μία καλοήθη πάθηση, που είναι αρκετά συχνή τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Τουλάχιστον 1 στους 4 ανθρώπους έχουν μία κύστη στο νεφρό, η πλειοψηφία των οποίων παραμένουν μικρές και ασυμπτωματικές. Μερικές όμως φορές συνεχίζεται η συσσώρευση υγρού, μ’ αποτέλεσμα την μεγέθυνση της κύστης και την πρόκληση συμπτωμάτων.
Συμπτωματική παραπυελική κύστη του νεφρού, που συμπιέζει και παρεκτοπίζει το νεφρικό παρέγχυμα.
Πολλοί Ουρολόγοι αντιμετωπίζουν αυτές τις κύστεις συντηρητικά με παρακολούθηση μόνο ή με χορήγηση παυσίπονων φαρμάκων ή με παρακέντηση και σκληροθεραπεία. H ρομποτική αφαίρεση/αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων είναι μία ελάχιστα επεμβατική θεραπεία επιλογής για τις συμπτωματικές ή ευμεγέθεις ή παραπυελικές κύστεις.
Aλγόριθμος αντιμετώπισης νεφρικών κύστεων
Τι είναι η ρομποτική αφαίρεση/αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων;
Αφαίρεση ή αποφλοίωση των κύστεων του νεφρού με την μέθοδο της λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενης ρομποτικής χειρουργικής σε ασθενείς που πάσχουν από κύστεις του νεφρού που παρουσιάζουν συμπτώματα ή είναι ύποπτες για κακοήθεια.
Η αποφλοίωση της κύστης περιλαμβάνει την αφαίρεση του τμήματος της κύστης που προβάλει έξω από τον νεφρό ενώ η ολική αφαίρεση της κύστης του νεφρού περιλαμβάνει τη αφαίρεση ολόκληρης της κύστης ακόμα και του εδάφους της κύστης, του τμήματος δηλαδή που είναι κολλημένο με τον νεφρό.
Πότε γίνεται η ρομποτική αφαίρεση/αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων;
Η ρομποτική αποφλοίωση των κύστεων του νεφρού εκτελείται όταν ο ασθενής παρουσιάζει:
- Κεντρικά κείμενες, εσωτερικές κύστεις του νεφρού που προκαλούν συμπτώματα. Ενώ η διαδερμική παρακέντηση της νεφρικής κύστης και ταυτόχρονα η έγχυση σκληρυντικής ουσίας μπορεί να εφαρμοσθεί σε μεγάλες περιφερικές κύστεις, δεν είναι αποτελεσματική στην περίπτωση των εσωτερικών κύστεων που βρίσκονται κοντά στα κεντρικά αγγεία του νεφρού γιατί υπάρχει ο κίνδυνος ίνωσης και σοβαρών επιπλοκών.
- Νεφρικές κύστεις, μεγαλύτερες συνήθως από 3 εκατοστά, που προκαλούν σοβαρά ενοχλήματα (όπως πχ πόνο, πίεση και απόφραξη της νεφρικής πυέλου ή του ουρητήρα, πίεση του νεφρικού παρεγχύματος, αρτηριακή υπέρταση, αιματουρία, ουρολοίμωξη κτλ).
- Πολυκυστική νεφρική νόσο, με σκοπό την αποφλοίωση ενός μεγάλου αριθμού κύστεων για την ανακούφιση του ασθενούς από τους πόνους.
- Σε ασθενείς που παρουσιάζουν ξανά νεφρικές κύστεις μετά από αποτυχημένη προσπάθεια διαδερμικής παρακέντησης και σκληροθεραπείας.
- Νεφρικές κύστεις με συμπαγή στοιχεία που είναι ύποπτες για κακοήθεια δεν πρέπει να υποβάλλονται σε λαπαροσκοπική αποφλοίωση αλλά σε μερική ή και ακόμα σε ριζική νεφρεκτομή, ανάλογα με το μέγεθος της κύστης, με σκοπό την ολική αφαίρεση της κύστης και την αποφυγή της διασποράς πιθανών καρκινικών κυττάρων.
Γενικά για την da Vinci αφαίρεση/αποφλοίωση νεφρικών κύστεων
Η da Vinci αφαίρεση νεφρικών κύστεων τείνει να γίνει σήμερα η νούμερο 1 επιλογή για την θεραπεία των ευμεγέθων και συμπτωματικών κύστεων του νεφρού στις ΗΠΑ. Χάρις στην αλματώδη ανάπτυξη της χειρουργικής τεχνολογίας είναι δυνατή η ευρεία εφαρμογή και προσφορά της ελάχιστα επεμβατικής προοπτικής για την αφαίρεση νεφρικών κύστεων – την da Vinci αφαίρεση των κύστεων του νεφρού.
Είναι πια πραγματικότητα μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις να εκτελούνται μέσω μικρών οπών. Η διαφορά ανάμεσα στη ανοιχτή και ρομποτική αφαίρεση νεφρικών κύστεων. Ανώδυνη και ελάχιστα τραυματική προσέγγιση!
Είναι πια πραγματικότητα μεγάλες και πολύπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις να εκτελούνται μέσω μικρών οπών (μικροσκοπικών τομών). Έτσι εξασφαλίζονται τα πλεονεκτήματα της οριστικής και πλήρους θεραπείας με την δυνατότητα για ελάχιστα τραυματική επέμβαση που εξασφαλίζει:
- σημαντικά λιγότερο πόνο
- συντομότερη παραμονή στο νοσοκομείο
- γρηγορότερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες καθώς και
- το σπουδαιότερο την δυνατότητα για καλύτερα κλινικά αποτελέσματα
Η χειρουργική εργασία στην κλίμακα του χιλιοστού κάνει την διαφορά. Πρόκειται για μικροχειρουργική!
Στην θεραπεία των μεγάλων και συμπτωματικών κύστεων του νεφρού η χειρουργική εργασία στην κλίμακα του χιλιοστού κάνει την διαφορά. Πρόκειται για μικροχειρουργική. Η πλήρη αφαίρεση της κύστης με την μέγιστη δυνατή διατήρηση του υπόλοιπου υγιούς νεφρού απαιτεί ιδιαίτερη ακρίβεια και “μαστοριά” στους χειρισμούς των ρομποτικών εργαλείων.
|
Η τρισδιάστατη όραση από την μία μεριά και η ελευθερία των κινήσεων από την άλλη, που επιτρέπουν να χειρουργούμε σαν να βρίσκονται τα χέρια του χειρουργού μέσα στο σώμα του ασθενούς, παρέχουν μεγαλύτερη ακρίβεια και ασφάλεια στην εκτέλεση δύσκολων επεμβάσεων όπως η αφαίρεση των νεφρικών κύστεων.
|
Τα ρομποτικά εργαλεία μοιάζουν και κινούνται σαν το ανθρώπινο χέρι. Eνώ έχουν διάμετρο μόνο 8 χιλιοστά μπορούν να εκτελούν όχι μόνο τις ίδιες κινήσεις με τον ίδιο βαθμό ελευθερίας και ακρίβειας αλλά και περισσότερες κινήσες με πολύ μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας.
|
Η ακρίβεια των χειρισμών, η δυνατότητα να υπάρχουν μέσα στην κλειστή κοιλιά του ασθενούς δύο μικροσκοπικά χεράκια που εκτελούν με την ίδια και μεγαλύτερη ευλυγισία και ελευθερία τις κινήσεις του ανθρώπινου καρπού, η μεγεθυμένη κατά 10-15 φορές όραση, η τρισδιάστατη εικόνα και ο έλεγχος που παρέχει το ρομποτικό σύστημα da Vinci συμβάλει στην αφαίρεση μόνο της κύστης του νεφρού, διατηρώντας ταυτόχρονα τον υπόλοιπο υγιή νεφρό, και εξαφανίζοντας ή περιορίζοντας σημαντικά τα ενοχλητικά συμπτώματα που προκαλούσε η μεγάλη νεφρική κύστη. Σχετικά με την πλήρη αφαίρεση της κύστης και την αποφυγή οποιασδήποτε επανεμφάνισής της, η da Vinci αφαίρεση των νεφρικών κύστεων εμφανίζει παρόμοια αποτελέσματα σε σύγκριση με την ανοιχτή χειρουργική θεραπεία. Οι ασθενείς με κύστεις του νεφρού που υποβάλλονται σε αφαίρεση νεφρικών κύστεων ανησυχούν επίσης για την διαφύλαξη της λειτουργικότητας του υπολειπόμενου του νεφρού μετά την επέμβαση καθώς και για την διάρκεια, την μακροβιότητα του αποτελέσματος. Όλες οι μέχρι τώρα μεγάλες μελέτες δείχνουν ότι η da Vinci αφαίρεση των κύστεων του νεφρού παρουσιάζει συγκρίσιμα αποτελέσματα με το ανοιχτό χειρουργείο αναφορικά με την μακροβιότητα του αποτελέσματος και την διατήρηση της νεφρικής λειτουργίας. Είναι σημαντικό να υπογραμμισθεί ότι η επέμβαση με το da Vinci δεν εκτελείται από το ρομπότ αλλά ο χειρουργός έχει πάντα τον απόλυτο έλεγχο κάθε χειρουργικού βήματος με την βοήθεια της ρομποτικής χειρουργικής πλατφόρμας.
Πως εκτελείται η da Vinci αφαίρεση/αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων;
Η ρομποτική αφαίρεση των νεφρικών κύστεων εκτελείται υπό γενική αναισθησία. Αν και ο χειρουργικός χρόνος διαφέρει από ασθενή σε ασθενή, ο μέσος όρος χειρουργικού χρόνου κυμαίνεται από 1 έως 1,5 ώρα. Κατά την ρομποτική αφαίρεση των κύστεων του νεφρού, 4 μικρές οπές μικρότερες του ενός εκατοστού πραγματοποιούνται στην κάτω κοιλιά μέσα από τις οποίες περνούν ειδικοί σωληνίσκοι (τα λεγόμενα τροκάρ) οι οποίες επιτρέπουν την ταχεία είσοδο και έξοδο των λαπαροσκοπικών και ρομποτικών εργαλείων στο εσωτερικό της κοιλιάς του ασθενή. Η κοιλιά γεμίζει με το αδρανές αέριο διοξείδιο του άνθρακα (CO2) δημιουργώντας έτσι ένα μεγαλύτερο χώρο εργασίας στον χειρουργό για να ολοκληρώσει την επέμβαση. Το αέριο αυτό εκκενώνεται από την κοιλιά στο τέλος του χειρουργείου. Ο χειρουργός χειρίζεται 3 πολύ-αρθρωτά όργανα για να φέρει σε πέρας με ακρίβεια, λεπτότητα και σταθερότατο δύσκολο έργο του διαχωρισμού των ιστών, της αιμόστασης, της κοπής και συρραφής με την ίδια και ανώτερη δεξιότητα από εκείνη του ανθρώπινου καρπού. Πολύ-αρθρωτά ρομποτικά εργαλεία επιτρέπουν στον Oυρολόγο μέσα στο σώμα του ασθενή με την ίδια ικανότητα σαν να έχει δύο μικροσκοπικά ανθρώπινα χέρια. Επιπλέον ο χειρουργός ελέγχει μία στερεοσκοπική οπτική που συνδέεται μία υψηλής ευκρίνειας κάμερα η οποία εξασφαλίζει μία τρισδιάστατη υψηλής ευκρίνειας (High Definition, HD) όραση της εσωτερικής ανατομίας του ασθενή. Ένας έμπειρος χειρουργός λειτουργεί σαν βοηθός και στέκεται δίπλα στο χειρουργικό τραπέζι βοηθώντας τον ρομποτικό χειρουργό κρατώντας ανοιχτό το χειρουργικό πεδίο, αναρροφώντας και καθαρίζοντας, χρησιμοποιώντας όργανα που εισέρχονται μέσα από τα δύο βοηθητικά τροκάρ. Το ρομποτικό σύστημα da Vinci προσαρμόζεται στα τροκάρ πριν την έναρξη της επέμβασης. Με τον ρομποτικό χειρουργό να κάθεται μόλις ελάχιστα μέτρα δίπλα από το χειρουργικό τραπέζι στην χειρουργική κονσόλα, τα ρομποτικά όργανα ελέγχονται από τον χειρουργό σε πραγματικό χρόνο με υψηλή ακρίβεια κλιμακωτής κίνησης.
Πολυ-αρθρωτά ρομποτικά εργαλεία επιτρέπουν στον Ουρολόγο να χειρουργεί μέσα στο σώμα του ασθενή με την ίδια ικανότητα σαν να έχει δύο μικροσκοπικά ανθρώπινα χέρια.
Η ευμεγέθης νεφρική κύστη παρασκευάζεται και απελευθερώνεται από τους γύρω ιστούς και όργανα. Σε δύσκολες περιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ενδονεφρικές-παραπυελικές κύστεις, χρησιμοποιείται ενδοσκοπικό-λαπαροσκοπικό υπερηχογράφημα σε πραγματικό χρόνο, εισάγοντας την ειδική κεφαλή υπερήχων μέσα από ένα βοηθητικό τροκάρ. Αυτός ο υπέρηχος επιτρέπει την ακριβή οριοθέτηση της κύστης καθώς και της ενδονεφρικής επέκτασής της για τον ακριβή εντοπισμό της σχεδιασμό της σωστής γραμμής εκτομής με σκοπό την πλήρη αφαίρεσή της. Ο σκοπός είναι ν’ αφαιρεθεί πλήρως το υγρό και το περίβλημα της κύστης διατηρώντας όμως την βάση της κύστης που συμφύεται με τον νεφρό διατηρώντας έτσι το μέγιστο δυνατό υγιές μέρος του νεφρού και συνεπώς την μέγιστη δυνατή νεφρική λειτουργία.
Αφού παρασκευαστεί η νεφρική κύστη γύρω-γύρω, αναρροφάται το υγρό της κύστης, το οποίο και αποστέλλεται για ειδική κυτταρολογική εξέταση. Κατόπιν το περίβλημα της κύστης γύρω από τον νεφρό αποκόπτεται με το ρομποτικό ψαλίδι και αφαιρείται μέχρι στο όριο ανάμεσα στο νεφρό και την κύστη. Η βάση της κύστης, που είναι πάνω στο νεφρό, διατηρείται αλλά καυτηριάζεται έτσι ώστε να συρρικνωθεί και ν’ αποφευχθεί ο υποτροπιασμός, η επανεμφάνιση δηλαδή της κύστης. Όταν το τοίχωμα της κύστης απελευθερωθεί από τον υπόλοιπο υγιή νεφρό αφαιρείται ανέπαφο διαμέσου μίας από τις προϋπάρχουσες οπές. Εάν το τοίχωμα της κύστης είναι περισσότερο ογκώδες τοποθετείται σε πλαστικό σάκο, ο οποίος αφαιρείται ανέπαφος στο τέλος της επέμβασης διαμέσου μίας από τις προϋπάρχουσες οπές. Το τοίχωμα της κύστης αποστέλλεται για βιοψία (παθολογοανατομική εξέταση).
Σχηματική εικόνα της διάταξης της χειρουργικής αίθουσας για την ρομποτική αφαίρεση των νεφρικών κύστεων
Το “τραύμα” που δημιουργήθηκε στο νεφρό από την αφαίρεση της κύστης καυτηριάζεται για να αποφευχθεί η επαναδημιουργία υγρού και τοποθετείται στην βάση της κύστης χειρουργική “κόλλα” για να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή αιμόσταση.
Μία λεπτή παροχέτευση τοποθετείται στην περιοχή της επέμβασης για να εκκενώνει τα υγρά της επέμβασης και εξέρχεται διαμέσου μίας από τις οπές των τροκάρ. Οι οπές των τροκάρ συρράπτονται χρησιμοποιώντας τεχνικές πλαστικής χειρουργικής για ελαχιστοποίηση των ουλών. Τα σημάδια της επέμβασης απορροφούνται ταχύτατα και ένα μήνα μετά φαίνονται μόνο ελάχιστα.
Σχηματικές διαφάνειες da Vinci αφαίρεσης/αποφλοίωσης νεφρικών κύστεων
Η παρακάτω παρουσίαση διαφανειών είναι μία σειρά σχηματικών εικόνων που βοηθούν τον ασθενή να κατανοήσει καλύτερα τα χειρουργικά βήματα της ρομποτικής αφαίρεσης νεφρικών κύστεων.
Βίντεο da Vinci αφαίρεσης/αποφλοίωσης νεφρικών κύστεων
Το παρακάτω είναι μία σειρά βίντεο για να βοηθήσουν τον ασθενή με μία σύντομη ματιά να κατανοήσει τα χειρουργικά βήματα της da Vinci αφαίρεσης νεφρικών κύστεων.
(Προειδοποίηση: Το βίντεο περιλαμβάνει ζωντανά στιγμιότυπα μίας πραγματικής ρομποτικής επέμβασης που ορισμένοι θεατές μπορεί να δυσκολευτούν να παρακολουθήσουν).
Δείτε το video
Πιθανοί κίνδυνοι και επιπλοκές
Όπως με κάθε μεγάλο χειρουργείο, οι επιπλοκές, αν και πολύ σπάνιες, μπορεί να συμβούν και με την ρομποτική αφαίρεσης νεφρικών κύστεων. Η πιθανότητα των επιπλοκών εξαρτάται κυρίως από την εμπειρία του χειρουργού και την προηγούμενη κατάσταση του ασθενούς. Οι πιθανοί κίνδυνοι και επιπλοκές περιλαμβάνουν:
- Αιμορραγία: Η απώλεια αίματος κατά την διάρκεια της ρομποτικής επέμβασης είναι λιγότερη από 50ml και η ανάγκη για μετάγγιση αίματος μικρότερη από 1-2% των περιπτώσεων.
- Λοιμώξεις: Με την χρήση των ενδοφλέβιων αντιβιοτικών ο κίνδυνος λοιμώξεων είναι εξαιρετικά σπάνιος. Σε περίπτωση που εμφανισθούν συμπτώματα λοίμωξης (πυρετός, εκροή υγρού από τις οπές του δέρματος, ερυθρότητα των τομών, συχνουρία, πόνος, δυσουρία κτλ) θα πρέπει να ενημερώσετε αμέσως τον γιατρό σας.
- Μετεγχειρητική κήλη: Λόγω των μικροσκοπικών λαπαροσκοπικών οπών σπάνια αναπτύσσονται κήλες σ’ αυτές τις θέσεις. Επιπλέον, η μεγαλύτερη τομή, μέσα από την οποία αφαιρέθηκε σε πλαστικό σάκο το τοίχωμα της κύστης, συρράπτεται προσεκτικά για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μετεγχειρητικών κηλών.
- Τραυματισμός γειτονικών οργάνων: Επειδή η ρομποτική αφαίρεση των νεφρικών κύστεων εκτελείται υπό συνεχή οπτική παρακολούθηση και μάλιστα μεγεθυμένη 10-15 φορές και τρισδιάστατη και τα ρομποτικά εργαλεία κινούνται μ’ εξαιρετική ακρίβεια χιλιοστού ο κίνδυνος ανεπιθύμητου τραυματισμού ενός γειτονικού οργάνου είναι πολύ περιορισμένος. Το παχύ και το λεπτό έντερο, ο σπλήνας, το συκώτι, η χοληδόχος κύστη, το πάγκρεας, το δωδεκαδάκτυλο, ο νεφρός, οι μύες, τα αιμοφόρα αγγεία και τα νεύρα είναι σε άμεση γειτονία και ορισμένες φορές σε επαφή με τις νεφρικές κύστεις και μπορεί να τραυματισθούν με την ίδια ίσως και μικρότερη συχνότητα απ’ ότι στην ανοιχτή επέμβαση, που θεωρείται πιο τραυματική. Προσωρινή νευρική ή μυική βλάβη στα άκρα μπορεί να συμβεί σπάνια και είναι συνήθως αποτέλεσμα της τοποθέτησης του ασθενούς στο χειρουργικό τραπέζι. Εάν τραυματισθεί το διάφραγμα (κοιλότητα του πνεύμονα) ένας λεπτός σωλήνας τοποθετείται στην θωρακική κοιλότητα για να εκκενώνει τον αέρα και τα υγρά γύρω από τον πνεύμονα επιτρέποντας έτσι στον πνεύμονα να ξεδιπλωθεί και να λειτουργεί φυσιολογικά. Σ’ εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις μία επέκταση της επέμβασης ή ακόμα και νέα επέμβαση μπορεί να καταστεί αναγκαία για την αντιμετώπιση του τραυματισμού ενός γειτονικού οργάνου.
- Μετατροπή σε συμβατικό ανοιχτό χειρουργείο: Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις όταν παρουσιασθούν επιπλοκές ή δυσκολία στην συνέχεια της ρομποτικής επέμβασης η μετατροπή σε συμβατική λαπαροσκοπική ή ακόμα και σε ανοιχτή επέμβαση είναι αναγκαία. Αυτό συμβαίνει σε ποσοστό μικρότερο από 2%. Ενδεικτικά στις τελευταίες 500 ρομποτικές επεμβάσεις διαφόρων μορφών και βαθμών δυσκολίας (προστατεκτομές, νεφρεκτομές, πυελοπλαστικές, κυστεκτομές κτλ) που πραγματοποίησα προσωπικά δεν υπήρξε καμία τέτοια ανάγκη.
- Πλήρη αφαίρεση του νεφρού: Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, ορισμένες καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν στην αφαίρεση ολόκληρου του νεφρού κατά την διάρκεια της επέμβασης. Τέτοιες καταστάσεις περιλαμβάνουν εκτεταμένη αιμορραγία ή ένας όγκος που διηθεί τον νεφρό ή την νεφρική κύστη και δεν απεικονιζόταν στις προεγχειρητικές εξετάσεις (αξονική ή μαγνητική τομογραφία). Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπορεί ν’ αφαιρεθεί ο νεφρός με ασφάλεια με την ρομποτική τεχνική και δεν είναι συνήθως αναγκαίο να υπάρξει μετατροπή σ’ ανοιχτό χειρουργείο.
- Διαφυγή ούρων από το τραύμα του νεφρού: Όταν εκτελείται αφαίρεση ιδιαίτερα μεγάλων κύστεων του νεφρού το αποχετευτικό σύστημα του νεφρού μπορεί να διανοιχτεί και να παρουσιασθεί μικρή διαφυγή ούρων από αυτό το μικρό χάσμα στους γύρω ιστούς. Σ’ αυτή την σπάνια περίπτωση μίας διαφυγής ούρων τοποθετείται ένας εσωτερικός ουρητηρικός καθετήρας (Pig-Tail) για μερικές εβδομάδες επιτρέποντας έτσι την αυτόματη επούλωση και στεγανοποίηση του χάσματος στο αποχετευτικό σύστημα του νεφρού. Αυτή η διαφυγή των ούρων απορροφάται από μόνη της σύντομα χωρίς επιπρόσθετη χειρουργική επέμβαση.
- Υποτροπή, επανεμφάνιση της κύστης του νεφρού: Αν και η λαπαροσκοπική και ρομποτική αφαίρεση των νεφρικών κύστεων είναι πολύ αποτελεσματική υπάρχει μία μικρή πιθανότητα (5-10% αναφέρεται στην διεθνή βιβλιογραφία) ανάλογα με την εμπειρία του χειρουργού και την μορφολογία της κύστης να εμφανισθεί ξανά.
- Επιμένων πόνος: Μία μικρή μειοψηφία ασθενών που υποβλήθηκε σε λαπαροσκοπική ή ρομποτική αφαίρεση νεφρικών κύστεων μπορεί να εξακολουθήσει να έχει χρόνιο νεφρικό πόνο παρόλο που η κύστη εξαφανίσθηκε μετεγχειρητικά και δεν απεικονίζεται καθόλου στην μετεγχειρητική αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Συχνές Ερωτήσεις-Απαντήσεις (Frequently Asked Questions, FAQs)
Ποιος ασθενής είναι υποψήφιος για την ρομποτική αφαίρεση ή αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων;
Η ρομποτική αφαίρεση ή αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων χρησιμοποιείται όπως και η ανοιχτή για την θεραπεία των συμπτωματικών ή ευμεγέθων ή ύποπτων για κακοήθεια κύστεων του νεφρού. Οι ασθενείς που είναι υποψήφιοι για την ανοιχτή επέμβαση είναι επίσης κατάλληλοι και για την ρομποτική αφαίρεση ή αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων. Όπως σε πολλά διεθνούς φήμης κέντρα των ΗΠΑ και της Ευρώπης έτσι και στην Ουρολογική Κλινική, την οποία διευθύνω στο Doctors’ Hospital, η ρομποτική προσέγγιση είναι η θεραπεία εκλογής για την αφαίρεση των συμπτωματικών ή ευμεγέθων κύστεων του νεφρού.
Ποιος ασθενής δεν θεωρείται "καλός" υποψήφιος για την ρομποτική τεχνική;
Όπως και στο ανοιχτό χειρουργείο έτσι και στην ρομποτική τεχνική η δυσκολία της επέμβασης εξαρτάται από την εμπειρία του χειρουργού και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς. Ασθενείς με εκτεταμένες επεμβάσεις στην κοιλιά, ακτινοβολία, σοβαρότατες παθήσεις των πνευμόνων ή της καρδιάς, υπερβολική, κακοήθης παχυσαρκία και αιμορραγικές διαθέσεις πιθανόν να μην είναι οι καλύτεροι υποψήφιοι για την αφαίρεση νεφρικών κύστεων, ανοιχτή ή ρομποτική. Πρέπει να ληφθεί όμως υπόψιν ότι λόγω της ελαχίστου επεμβατικότητας της ρομποτικής τεχνικής μπορούν να υποβληθούν σε ρομποτική αφαίρεση κύστεων και ασθενείς με σχετικά επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό.
Αναφέρετε μερικά από τα πλεονεκτήματα της ρομποτικής αφαίρεσης/αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων;
Οι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι στην αντιμετώπιση κύστεων του νεφρού χρησιμοποιούνται αρχικά με την μορφή της λαπαροσκοπικής προσέγγισης από το 1992 και αργότερα με την μορφή της ρομποτικής τεχνικής από το 2000. Οι τεχνικές αυτές προσφέρουν στους ασθενείς σημαντικά οφέλη όπως πχ:
Μικρές τομές και ελάχιστες ουλές
Ελάχιστη απώλεια αίματος (<100-200mL) και πολύ σπάνια ανάγκη για μετάγγιση (<1-2%)
Σύντομος χρόνος νοσηλείας (1-2 ημέρες για τους περισσότερους ασθενείς)
Λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος και συνήθως μηδαμινή ανάγκη για μετεγχειρητική αναλγησία
Σύντομος χρόνος ανάρρωσης και γρήγορη επιστροφή στις φυσιολογικές δραστηριότητες (2-3 εβδομάδες) και στην καθημερινή εργασία (3-4 εβδομάδες)
Ποια τα πλεονεκτήματα της ρομποτικής σε σύγκριση με την ανοιχτή αφαίρεση ή αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων;
Το κυρίαρχο πλεονέκτημα της ρομποτικής τεχνικής είναι η χρήση υψηλής τεχνολογίας για την ολοκλήρωση της επέμβασης.
Πρώτον, υπάρχει βελτιωμένη όραση με 10-15 φορές μεγέθυνση και μία υψηλής ευκρίνειας εικόνα της εσωτερικής ανατομίας σαν αποτέλεσμα χρήσης μίας εξειδικευμένης στερεοσκοπικής οπτικής, η οποία είναι συνδεδεμένη με μία υψηλής ευκρίνειας κάμερα.
Δεύτερο, ο ρομποτικός ουρολόγος χειρουργεί με πολυαρθρωτά όργανα, διαμέτρου 8 χιλιοστών, τα οποία έχουν την ίδια δεξιότητα όπως ο ανθρώπινος καρπός.
Τρίτον, λόγω της αυξημένης πίεσης από το πνευμοπεριτόναιο αλλά κυρίως λόγω της καλύτερης και πιο ακριβούς χειρουργικής προσέγγισης το χειρουργικό πεδίο δεν είναι αιμορραγικό γεγονός που διευκολύνει ακόμα περισσότερο την ορατότητα.
Τέταρτον, τα ποσοστά ίασης (δηλαδή πλήρους εξάλειψης κύστης του νεφρού και εξαφάνισης των συμπτωμάτων που προκαλεί) από την μία πλευρά και τα ποσοστά διατήρησης της νεφρικής λειτουργίας από την άλλη είναι τα ακριβώς τα ίδια με την ανοιχτή επέμβαση.
Συνοπτικά, λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα παραπάνω, η ρομποτική χειρουργική εξασφαλίζει καλύτερη ορατότητα των σημαντικών ιστών που περιβάλλουν το νεφρό και επιτρέπουν στον χειρουργό να χειρουργεί με την ίδια δεξιότητα αλλά με μεγαλύτερη ακρίβεια απ’ ότι ένας χειρουργός όταν διενεργεί μία ανοιχτή μερική νεφρεκτομή, ενώ ταυτόχρονα ολοκληρώνει την επέμβαση μέσα από μικρές οπές με ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και προπαντός χωρίς καθόλου απώλεια αίματος.
Υπάρχουν πιθανά μειονεκτήματα στην ρομποτική αφαίρεση ή αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων;
Οι περισσότεροι ασθενείς με συμπτωματική νεφρική κύστη που είναι υποψήφιοι για ανοιχτή επέμβαση είναι επίσης και άριστοι υποψήφιοι για την ρομποτική τεχνική. Αυτή η ελάχιστα επεμβατική και τραυματική προσέγγιση έχει γίνει η στάνταρντ θεραπεία εκλογής για την πλειοψηφία των συμπτωματικών και ευμεγέθων κύστεων του νεφρού. Γενικά δεν υπάρχει κανένα μειονέκτημα της ρομποτικής επέμβασης.
Από πότε εκτελείτε ρομποτικές επεμβάσεις στην Ελλάδα;
Από την πρώτη στιγμή που ήρθε το πρώτο ρομποτικό σύστημα στην Ελλάδα, τον Οκτώβριο του 2006, τότε που επέστρεψα και από την Γερμανία, εκτελώ στην Ελλάδα ρομποτικές επεμβάσεις. Την πρώτη στην Ελλάδα ρομποτική ριζική προστατεκτομή πραγματοποίησα στις 5 Οκτωβρίου του 2006 με απόλυτη επιτυχία. Από τότε μέχρι σήμερα πραγματοποίησα εκατοντάδες ρομποτικές επεμβάσεις στην Ελλάδα, που αφορούν όλα τα ουρολογικά όργανα (νεφρό, ουροδόχο κύστη, επινεφρίδια κτλ) καλύπτοντας όλο το φάσμα των ρομποτικών ουρολογικών επεμβάσεων. Με βάσει τα στατιστικά δεδομένα της εταιρείας που εισάγει το ρομποτικό σύστημα da Vinci στην Ελλάδα διαθέτω σήμερα (Αύγουστος 2010) το μεγαλύτερο αριθμό ρομποτικών ουρολογικών επεμβάσεων, με πολύ μεγάλη απόσταση από όλους τους υπόλοιπους Έλληνες Ουρολόγους.
Πόσο διαρκεί η ρομποτική αφαίρεση ή αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων;
Η ρομποτική αφαίρεση ή αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων διαρκεί περίπου 1 με 1,5 ώρες ανάλογα με το μέγεθος της κύστης του νεφρού, την παρουσία παχυσαρκίας, τις προηγούμενες επεμβάσεις στην κοιλιά, την παρουσία ουλών και άλλους παράγοντες. Η διάρκεια της ρομποτικής επέμβασης είναι συντομότερη και από τον χρόνο του ανοιχτού χειρουργείου γιατί παρακάμπτονται οι μεγάλες, επώδυνες και χρονοβόρες τομές. Η διάρκεια της επέμβασης αντανακλά σίγουρα και την εμπειρία του χειρουργού.
Ποια η διαφορά ανάμεσα στην λαπαροσκοπική και ρομποτική προσέγγιση;?
Και οι δύο είναι λαπαροσκοπικές επεμβάσεις και η επιλογή είναι ένα ζήτημα προτίμησης του χειρουργού και του ασθενούς. Ο χειρουργικός χρόνος, η απώλεια αίματος και η παραμονή στο νοσοκομείο είναι τα ίδια ανάμεσα στην καθαρά λαπαροσκοπική και στην ρομποτική τεχνική. Και οι δύο προσεγγίσεις πραγματοποιούνται φουσκώνοντας την κοιλιά με το αδρανές αέριο διοξείδιο του άνθρακα και εισάγοντας στο εσωτερικό της κοιλιάς λαπαροσκοπικούς φακούς συνδεδεμένους σε υψηλής ευκρίνειας κάμερα για να παρατηρούμε τα εσωτερικά όργανα. Η συμβατική λαπαροσκοπική χειρουργική γίνεται με εργαλεία που τα κρατά απευθείας στα χέρια του ο χειρουργός. Η ρομποτική όμως χειρουργική εκτελείται χρησιμοποιώντας ρομποτικά πολυαρθρωτά εργαλεία που επιτρέπουν στον χειρουργό με μεγαλύτερη ακρίβεια και με περισσότερη ευκινησία να χειρίζεται μέσω μίας κονσόλας τα εργαλεία σαν να έχει μέσα στην κλειστή κοιλιά του ασθενούς δύο μικρά χεράκια.
Τι συμβαίνει εάν είναι αναγκαίο να μετατραπεί η ρομποτική επέμβαση σε ανοιχτή ή λαπαροσκοπική;
Αν και εξαιρετικά σπάνιο μετατροπή σε ανοιχτό χειρουργείο μπορεί να είναι απαραίτητη εάν παρουσιαστούν δυσκολίες κατά την παρασκευή του νεφρού ή εκτεταμένη αιμορραγία κατά την ρομποτική προσέγγιση. Ο κ. Πουλάκης έχει εμπειρία και στο ανοιχτό και στο λαπαροσκοπικό χειρουργείο και γι’ αυτό μπορεί να συνεχίσει χωρίς πρόβλημα το χειρουργείο ανοιχτά ή λαπαροσκοπικά εάν αυτό χρειασθεί.
Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας της ρομποτικής αφαίρεσης/αποφλοίωσης των νεφρικών κύστεων;
Τα ποσοστά επιτυχίας όσον αφορά την πλήρη εξαφάνιση των κύστεων στις μετεγχειρητικές ακτινολογικές εξετάσεις (αξονική ή μαγνητική τομογραφία) είναι ίδια μ’ εκείνα της ανοιχτής χειρουργικής επέμβασης και ξεπερνούν το 90%. Η πρόγνωση για την εξάλειψη των συμπτωμάτων από τις νεφρικές κύστεις ξεπερνά το 95%.
Ποια η μετεγχειρητική πορεία;
Μετά την ρομποτική αντιμετώπιση των κύστεων του νεφρού ο ασθενής σηκώνεται, κάθεται, περπατά και σιτίζεται το βράδυ κιόλας της ίδιας ημέρας. Αυτό μειώνει τους μυϊκούς πόνους και βοηθά σημαντικά την αναπνευστική και πεπτική λειτουργία. Ο ασθενής εξέρχεται από νοσοκομείο την επομένη της επέμβασης και είναι έτοιμος να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες σε λιγότερο από μία εβδομάδα περίπου. Η παροχέτευση αφαιρείται την 1η μετεγχειρητική ημέρα. Ένας μετεγχειρητικός έλεγχος με υπερηχογράφημα συνήθως είναι αρκετός και εκτελείται την πρώτη εβδομάδα μετά το χειρουργείο ενώ σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις απαιτείται μία επαναληπτική αξονική τομογραφία.
Σε περίπτωση επιτυχημένης ρομποτικής αντιμετώπισης των νεφρικών κύστεων υποχωρούν συνήθως άμεσα και τα συμπτώματα που προκαλούν αυτές οι κύστεις.
Γιατί είναι αναγκαία η ρομποτική επέμβαση στην αντιμετώπιση των νεφρικών κύστεων;
Η επέμβαση είναι αναγκαία γιατί μόνο έτσι μπορούν να αντιμετωπισθούν με επιτυχία και οριστικά τα ενοχλήματα που προκαλούν οι νεφρικές κύστεις και να διερευνηθεί με λήψη βιοψίας ένα μικρό ποσοστό (μικρότερο από 3%) νεφρικό κύστεων που παρουσιάζουν ύποπτα σημεία κακοήθειας.
Τι πρέπει να γίνει στην περίπτωση που η τελική ιστολογική εξέταση δείξει κακοήθεια, η οποία δεν ήταν δυνατόν να αποκαλυφθεί προεγχειρητικά;
Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων οι νεφρικές κύστεις είναι καλοήθεις. Σε σπάνιες περιπτώσεις (λιγότερο από 3%) είναι δυνατόν η τελική βιοψία του τοιχώματος της κύστης να δείξει σημεία κακοήθειας τα οποία δεν ήταν καθόλου εμφανή προεγχειρητικά. Σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να γίνει μία ολική ή μερική αφαίρεση του νεφρού όσο το δυνατόν γρηγορότερα μετά την ρομποτική αντιμετώπιση της νεφρικής κύστης για τον πλήρη καθαρισμό της ύποπτης περιοχής.
Για να αποφύγουμε τέτοιες εκπλήξεις διενεργούμε πολλές φορές μία ταχεία βιοψία, η οποία και πάλι δεν εξασφαλίζει με απόλυτη ασφάλεια το ενδεχόμενο κάποιου λάθους.
Ανακαλύψτε περισσότερα: Οδηγός ασθενή για την da Vinci αφαίρεση/αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων
Τι πρέπει να προσέχει ο ασθενής μετά από μία da Vinci αφαίρεση/αποφλοίωση των νεφρικών κύστεων
Τα πλεονεκτήματα της ρομποτικά υποβοηθούμενης χειρουργικής
Συχνές ερωτήσεις – απαντήσεις για την ρομποτική χειρουργική
Πολυμέσα με βίντεο, διαδικτυακά αρχεία, σεμινάρια σε ασθενείς και διαλέξεις σε ιατρούς
