Διαφορετικοί καρκίνοι έχουν και διαφορετικούς παράγοντες κινδύνου. Οι παράγοντες κινδύνου ονομάζονται εκείνες οι καταστάσεις που αυξάνουν την πιθανότητα νόσησης από μία συγκεκριμένη πάθηση (πχ καρκίνο προστάτη ή ουροδόχου κύστης) Πολλοί όμως άνθρωποι που έχουν έναν ή και περισσότερους παράγοντες κινδύνου μπορεί να μην νοσήσουν καθόλου από καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Άλλοι πάλι που πάσχουν από αυτήν την νόσο μπορεί να μην παρουσιάζουν κανένα από τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου.

Επειδή η ουροδόχος κύστη είναι το τελικό όργανο από το οποίο αποβάλλονται πολλά χημικά από το σώμα, αυτά αποτελούν τους πρωταρχικούς παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο της κύστης. Έτσι εξηγείται γιατί τα χημικά, τα οποία αποβάλλονται με την εισπνοή του καπνού των τσιγάρων και από την έκθεση σε επαγγελματικές τοξίνες, συμβάλουν στη εμφάνιση καρκίνου της ουροδόχου κύστης.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους παράγοντες κινδύνου γιατί έτσι μπορούμε να λάβουμε τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα, όπως πχ αλλαγή των συνθηκών υγιεινής ή στενή παρακολούθηση, για την μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκινου στην ουροδόχο κύστη.

Κάπνισμα

Ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης είναι το κάπνισμα. Οι καπνιστές παρουσιάζουν διπλάσιο κίνδυνο να νοσήσουν από καρκίνο της ουροδόχου κύστης απ’ ότι οι μη καπνιστές. Το κάπνισμα ευθύνεται για τους μισούς σχεδόν θανάτους από καρκίνο της ουροδόχου κύστης στους άνδρες (48%) και για το ένα τρίτο των θανάτων από καρκίνο της κύστης στις γυναίκες (28%).

Μερικές καρκινογόνες ουσίες (χημικές ουσίες που προκαλούν καρκίνο) που βρίσκονται στον καπνό των τσιγάρων απορροφούνται από τους πνεύμονες και περνούν στην κυκλοφορία του αίματος. Από το αίμα φιλτράρονται από τα νεφρά και συγκεντρώνονται στα ούρα. Αυτές οι καρκινογόνες χημικές ουσίες που είναι διαλυμένες μέσα στα ούρα καταστρέφουν τα ουροθηλιακά κύτταρα, που καλύπτουν σαν ένα στρώμα την εσωτερική επιφάνεια της κύστης. Αυτή η καταστροφή αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου.

Επαγγελματική Έκθεση

Συγκεκριμένα βιομηχανικά χημικά συνδέονται με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Τέτοια χημικά είναι οι αρωματικές αμίνες, όπως πχ η βενζιδίνη και η βήτα ναφθυλαμίνη, οι οποίες χρησιμοποιούνται μερικές φορές στην βιομηχανία των χρωμάτων και μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο της ουροδόχου κύστης.

Άλλες βιομηχανίες που χρησιμοποιούν συγκεκριμένα οργανικά χημικά μπορούν να θέσουν τους εργάτες σε κίνδυνο για καρκίνο της κύστης εάν οι κανόνες ασφαλείας στους χώρους εργασίας δεν τηρούνται. Οι βιομηχανίες με το μεγαλύτερο κίνδυνο είναι εκείνες που παρασκευάζουν ή επεξεργάζονται πλαστικά, δέρμα, υφάσματα, χρώματα και εκτυπωτικά. Άλλοι εργάτες με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στη ουροδόχο κύστη είναι οι βαφείς, κομμωτές, τυπογράφοι, μηχανικοί και οδηγοί νταλίκας λόγω έκθεσης σε καυσαέρια των ντίζελ κινητήρων.

Το κάπνισμα των τσιγάρων και η επαγγελματική έκθεση μπορεί να δράσουν συνεργικά στην ανάπτυξη καρκίνου στην ουροδόχο κύστη. Έτσι λοιπόν καπνιστές που εργάζονται σε χώρους με καρκινογόνα χημικά που αναφέρονται παραπάνω έχουν εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου της ουροδόχου κύστης.

Φυλή

Οι Καυκάσιοι έχουν διπλάσιο κίνδυνο ν’ αναπτύξουν καρκίνο στην ουροδόχο κύστη απ’ ότι οι Αφροαμερικανοί ή οι πληθυσμοί της Λατινικής Αμερικής. Ο λόγος γι’ αυτήν την διαφορά δεν είναι γνωστός. Στους κατοίκους της Ασίας ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης έχει την χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης και νόσησης.

Προχωρημένη ηλικία

Ο κίνδυνος καρκίνου της ουροδόχου κύστης αυξάνει με την ηλικία. Περισσότεροι από 70% των ασθενών με καρκίνο στην ουροδόχο κύστη είναι μεγαλύτεροι από 65 ετών.

Φύλο

Οι άνδρες παθαίνουν καρκίνο στην κύστη 4 φορές περισσότερο απ’ ότι οι γυναίκες.

Χρόνια Φλεγμονή της Ουροδόχου Κύστης

Ουρολοιμώξεις, λίθοι στον νεφρό και στην κύστη και άλλες αιτίες χρόνιου ερεθισμού της κύστης έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης και ιδιαίτερα με το καρκίνωμα από πλακώδη κύτταρα, αλλά οι προηγούμενοι παράγοντες δεν προκαλούν απαραίτητα και πάντα καρκίνο στην κύστη. Η σχιστοσωμίαση γνωστή και σαν βιλαρζίαση είναι μία λοίμωξη μ’ ένα παρασιτικό σκουλήκι το οποίο εισέρχεται στην ουροδόχο κύστη και αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Αν και αυτό το παράσιτο ανευρίσκεται στην βόρεια Αφρική, προκαλεί σπάνια καρκίνο μετανάστες Αφρικανούς στις ΗΠΑ, δηλαδή ανθρώπους που μολύνθηκαν από αυτό το παράσιτο προτού μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ.

Ατομικό Ιστορικό Καρκίνου Ουροδόχου Κύστεως

Το ουροθηλιακό καρκίνωμα είναι μία κακοήθεια που αφορά ολόκληρο το ουροποιητικό σύστημα. Το ουροθήλιο, από το οποίο και προέρχεται το ουροθηλιακό καρκίνωμα, είναι το εσωτερικό “δέρμα”, το εσωτερικό στρώμα κυττάρων, που καλύπτει τον αυλό της ουρήθρας, της ουροδόχου κύστης, των ουρητήρων και της νεφρικής πυέλου των νεφρών. Οι ουρητήρες είναι τα σωληνάκια που μεταφέρουν τα ούρα από τους νεφρούς στην κύστη. Η ουρήθρα είναι το κανάλι που μεταφέρει τα ούρα από την κύστη και τ’ αποβάλει προς τα έξω ενώ στους άνδρες μεταφέρει επίσης και το σπέρμα. Ακόμα και εάν έχει αφαιρεθεί πλήρως ένας καρκίνος της ουροδόχου κύστης ο ασθενής αυτός διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσει έναν άλλον όγκο είτε στο ίδιο είτε σ’ άλλο (οποιοδήποτε) σημείο του ουροθηλίου. Γι’ αυτόν τον λόγο οι ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο της ουροδόχου κύστης χρειάζονται στενή ουρολογική παρακολούθηση. Συγγενείς ασθενών με καρκίνο της κύστης δεν παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο νόσησης από τον ίδιο καρκίνο.

Γενετικές ανωμαλίες ουροδόχου κύστης

Πριν την γέννηση υπάρχει μία σύνδεση ανάμεσα στον ομφαλό και στην ουροδόχο κύστη. Αυτή η σύνδεση που έχει την μορφή καναλιού ονομάζεται ουραχός και φυσιολογικά απορροφάται και εξαφανίζεται αμέσως μετά την γέννηση. Εάν ένα τμήμα του ουραχού παραμένει μετά την γέννηση αυτό μπορεί να μετασχηματισθεί σε καρκίνο. Καρκίνοι που ξεκινούν από τον ουραχό προέρχονται από κακοήθη καρκινικά κύτταρα των αδένων και γι’ αυτό ονομάζονται αδενοκαρκινώματα. Τα αδενοκαρκινώματα είναι πολύ σπάνια και συνιστούν περίπου το 1% των καρκίνων της ουροδόχου κύστης.

Υπάρχει επίσης μία σπάνια συγγενής ανωμαλία που ονομάζεται εκστροφή, η οποία προδιαθέτει στην ανάπτυξη καρκίνου στην κύστη. Στην εκστροφή της κύστης το δέρμα, οι μύες και ο συνδετικός ιστός που βρίσκεται μπροστά από την ουροδόχο κύστη και την καλύπτει δεν έχει κλείσει πλήρως και έτσι υπάρχει ένα έλλειμμα του κατώτερου κοιλιακού τοιχώματος. Έτσι το εσωτερικό της ουροδόχου κύστης παραμένει ανοιχτό και ακάλυπτο και είναι εκθετημένο σε χρόνιες λοιμώξεις οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν στον σχηματισμό αδενοκαρκινώματος της ουροδόχου κύστης.

Kληρονομικοί παράγοντες

Ο καρκίνος της κύστης είναι περισσότερο συχνός σ’ ορισμένες οικογένειες. Αυτό αφορά το 1% όλων των περιπτώσεων. Σ’ ορισμένες περιπτώσεις τα μέλη αυτά των οικογενειών έχουν εκτεθεί στην ίδια καρκινογόνο ουσία. Άλλη αιτία μπορεί να είναι η καθυστερημενη ταχύτητα μεταβολισμού και αδρανοποίησης της καρκινογόνου ουσίας. Διάφορες μελέτες έδειξαν ότι οι άνθρωποι διαφέρουν στην ικανότητά τους να διασπούν και ν’ αδρανοποιούν χημικές ουσίες στο σώμα τους και αυτή η ικανότητα καθορίζεται από την κληρονομηκότητα διαφόρων γονιδίων. Άτομα που έχουν κληρονομήσει γονίδια που προκαλούν πολύ αργή διάσπαση των χημικών ουσιών είναι πιο ευαίσθητα στην καρκινογόνο δράση αυτών των χημικών ουσιών και μπορούν ν’ αναπτύξουν ευκολότερα καρκίνο στην ουροδόχο κύστη. Άνθρωποι που κληρονόμησαν ένα από τα παρακάτω γονίδια, που καθυστερούν να διασπάσουν τις καρκινογόνες τοξικές ουσίες, είναι πιθανότερο να αναπτύξουν καρκίνο στην ουροδόχο κύστη:

• Μετάλλαξη του γονιδίου του ρετινοβλαστώματος (Rb1), το οποίο ευθύνεται για την ανάπτυξη καρκίνου στον οφθαλμό αυτών των ατόμων όταν βρίσκονται στην εφηβική ηλικία, οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο ουροδόχου κύστης.
• Nόσος του Cowden, που προκαλείται από μετάλλαξη του γονιδίου που ονομάζεται PTEN, συνδέεται με καρκίνους του μαστού και του θυροειδούς. Άνθρωποι μ’ αυτό γονίδιο έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στην ουροδόχο κύστη.
• Tο σύνδρομο του οικογενή μή-πολυποδιακού καρκίνου του παχέος εντέρου (Hereditary NonPolyposis Colorectal Cancer, HNPCC syndrome) γνωστό επίσης και σαν σύνδρομο του Lynch είναι κυρίως συνδεδεμένο με την τον καρκίνο του παχέος εντέρου και του ενδομητρίου. Άτομα με αυτό το σύνδρομο είναι σ’ αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου ουροδόχου κύστης.

Χημειοθεραπεία

Υψηλές δόσεις ενός χημειοθεραπευτικού φαρμάκου της κυκλοφωσφαμίδης (Cytoxan) και ενός άλλου παρόμοιου με την κυκλοφωσφαμίδη φαρμάκου της ιφοσφαμίδης (Ifex) αυξάνει τον κίνδυνο για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Ένας τυπικός ασθενής θα ήταν κάποιος με λέμφωμα – έναν όγκο που ξεκινά από τους λεμφαδένες – και θα είχε θεραπευτεί με συνδυασμό χημειοθεραπευτικών φαρμάκων που περιλαμβάνουν και την κυκλοφωσφαμίδη. Ένα φάρμακο που ονομάζεται μένσα (mensa) χορηγείται συνήθως μαζί με τα δύο προηγούμενα φάρμακα για την προστασία της ουροδόχου κύστης από τον ερεθισμό για την μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου στην κύστη.

Ακτινοβολία

Γυναίκες που ακτινοβολήθηκαν στην κάτω κοιλιά για γυναικολογικούς όγκους έχουν 4πλάσια πιθανότητα ν’ αναπτύξουν καρκίνο στην ουροδόχο κύστη σε σύγκριση με τον φυσιολογικό πληθυσμό. Ανάλογα αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν και οι άνδρες που υποβλήθηκαν σ’ εξωτερική ακτινοβολία ή βραχυθεραπεία για καρκίνο του προστάτη.

Πόσιμο Νερό και Αρσενικό

Η παρουσία του μετάλλου Αρσενικού στο πόσιμο νερό σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου στην ουροδόχο κύστη. Ο κίνδυνος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από από το τόπο διαμονής και εάν το σύστημα ύδρευσης πληρεί τις προτεινόμενες οδηγίες για την περιεκτικότητα σε Αρσενικό.

Κατανάλωση Νερού

Η χαμηλή κατανάλωση νερού αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο στην κύστη. Άτομα που πίνουν πολλά υγρά την ημέρα έχουν χαμηλότερο κίνδυνο. Αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται στην αυξημένη συχνότητα κένωσης της κύστης μ’ αποτέλεσμα τα χημικά να είναι και πιο αραιωμένα μέσα στην κύστη και να παραμένουν για μικρότερο χρονικό διάστημα μέσα σ’ αυτήν. Έτσι η καρκινογόνος δράση των χημικών μέσα στην κύστη είναι περιορισμένη.