Τι είναι;
Αφαίρεση του νεφρού χωρίς το περινεφρικό λίπος που βρίσκεται γύρω από τον νεφρό και σε άμεση επαφή μ’ αυτόν, με την μέθοδο της λαπαροσκόπησης σε ασθενείς με καλοήθεις παθήσεις του νεφρού, στους οποίους επιβάλλεται η απλή αφαίρεση του νεφρού για λόγους γενικής υγείας.
Δεν πρέπει να συγχέεται με την:
- ριζική νεφρεκτομή, όπου αφαιρείται ολόκληρος ο νεφρός μαζί με το περινεφρικό λίπος και με το επινεφρίδιο, σε περιπτώσεις μεγάλου όγκου ή καρκίνου του νεφρού
- μερική νεφρεκτομή, όπου αφαιρείται μόνο ο σχετικά μικρός και εξαιρέσιμος όγκος του νεφρού ενώ παραμένει ο υπόλοιπος υγιής νεφρός.
Πότε γίνεται;
Είναι η επέμβαση εκλογής όταν ο νεφρός πάσχει από καλοήθεις παθήσεις, όπως πχ από πολυκυστικό δυσπλαστικό νεφρό, νεφροαγγειακή υπέρταση, τελευταίου σταδίου πυελοουρητηρική απόφραξη, μη-λειτουργικό νεφρό ή βαριά χρόνια πυελονεφρίτιδα οφειλόμενη σε νεφροπάθεια από παλινδρόμηση.
Σε περιπτώσεις βαρέων φλεγμονωδών καταστάσεων του νεφρού, όπως πχ σε φυματίωση, ξανθοκοκκιωματώδη πυελονεφρίτιδα και πολυκυστική νεφρική νόσο των ενηλίκων αν και ο βαθμός δυσκολίας της λαπαροσκοπικής επέμβασης είναι αυξημένος λόγω των συμφύσεων τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκόπησης μπορούν να δικαιολογήσουν την διενέργεια της απλής νεφρεκτομής σ’ αυτές τις περιπτώσεις λαπαροσκοπικά.
Πως εκτελείται;
- Υπό γενική νάρκωση.
- Λαπαροσκοπικά, χωρίς να απαιτείται η διάνοιξη του κοιλιακού τοιχώματος. H λαπαροσκοπική επέμβαση μπορεί να γίνει εξωπεριτοναϊκά δηλαδή στην περιοχή του νεφρού και εκτός του ενδοκοιλιακού χώρου ή και διαπεριτοναϊκά, διακοιλιακά δηλαδή διαμέσου της κοιλιάς.
- Στην εξωπεριτοναϊκή προσπέλαση ένα διατατικό μπαλόνι φροντίζει για την απώθηση του περιτοναίου και του περιεχομένου του (έντερο) και την δημιουργία ενός τεχνητού κοίλου χώρου εκτός περιτοναίου στην νεφρική περιοχή ανοίγοντας έτσι άμεσα τον δρόμο προς τον νεφρό. Χάριν σ’ αυτή την εξωπεριτοναϊκή τεχνική παρακάμπτονται τελείως τα ενδοκοιλιακά όργανα και ο κίνδυνος τραυματισμού τους είναι ανύπαρκτος. Για την εξασφάλιση ικανού χώρου εργασίας ο εξωπεριτοναϊκός χώρος παραμένει διατεταμένος με την συνεχή εισροή ενός αδρανούς αερίου (διοξειδίου του άνθρακα) που εισάγεται με χαμηλή πίεση και ροή μέσα από μία από τις οπές που δημιουργούνται.
- Στην διαπεριτοναϊκή οδό προσπέλασης, χρησιμοποιείται ο φυσικός κοίλος χώρος της κοιλιάς, ο οποίος φουσκώνει με την εισροή ενός αδρανούς αερίου (διοξειδίου του άνθρακα) που εισάγεται με χαμηλή πίεση και ροή μέσα από μία από τις οπές που δημιουργούνται. Μέσω 4 μικρών (περίπου 0,5 έως και 1 εκατοστό) τομών του δέρματος της οσφυϊκής περιοχής εισάγονται λεπτά όργανα στην νεφρική περιοχή του ασθενή.
- Και στις δύο τεχνικές μία κάμερα δίνει την δυνατότητα στους χειρουργούς να παρατηρούν το χειρουργικό πεδίο σε μία οθόνη με μία μεγέθυνση 10 έως 15 φορές μεγαλύτερη του φυσιολογικού. Έτσι μπορεί να εκτελεστεί η επέμβαση με μεγάλη ακρίβεια, καθαρότητα και με ελάχιστο τραυματισμό των ευαίσθητων οργάνων.
- Στο τέλος αφαιρείται ο νεφρός μέσα σ’ ένα ειδικό σάκο διευρύνοντας την μια από τις προηγούμενες τομές του δέρματος ενώ ταυτόχρονα τοποθετείται μία παροχέτευση για 2 έως 3 ημέρες.
Τα σημαντικότερα χειρουργικά βήματα της λαπαροσκοπικής απλής (πχ αριστερής) νεφρεκτομής με διαπεριτοναϊκή οδό προσπέλασης είναι:
Ποια τα πλεονεκτήματα;
Τα γενικά πλεονεκτήματα της λαπαροσκόπησης βρίσκουν στην λαπαροσκοπική απλή νεφρεκτομή την καλύτερη έκφρασή τους. Αναλυτικότερα τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής απλής νεφρεκτομής είναι:
- Ελάχιστος χειρουργικός τραυματισμός των ιστών.
- Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα και μικρότερες ουλές.
- Ταχύτερη ανάρρωση και γρηγορότερη κινητοποίηση των ασθενών.
- Μηδαμινή απώλεια αίματος.
- Λιγότερες μεταγγίσεις.
- Ελαχιστοποίηση μετεγχειρητικού πόνου.
- Ταχύτερη έξοδος από το νοσοκομείο.
- Χαμηλότερο κόστος νοσηλείας.
- Ταχύτερη επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες και στην καθημερινή εργασία.
- Μεγέθυνση εικόνας κατά 10 έως 15 φορές και καλύτερος φωτισμός.
- Μηδαμινές μετεγχειρητικές επιπλοκές που σχετίζονται με το τραύμα, όπως διαπύηση, διάσπαση, κήλη, χρόνιος πόνος, δύσμορφη ουλή κλπ.
- Σημαντικά μικρότερη καρδιαγγειακή και αναπνευστική επιβάρυνση.
- Δυνατότητα αντιμετώπισης ασθενών με επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό.
Υπάρχουν κίνδυνοι και επιπλοκές;
Σε λιγότερο από 1-3% και ανάλογα με την περίπτωση και την εμπειρία του χειρουργού μπορεί να παρουσιαστεί αιμορραγία, τραυματισμός παρακείμενων οργάνων, λοιμώξεις, ειλεός, διαταραχές της επούλωσης του τραύματος, θρομβώσεις, νευραλγίες, αλλεργικές αντιδράσεις. Πολύ σπάνια μπορεί, λόγω συμφύσεων από προηγούμενες επεμβάσεις στο νεφρό ή στην άνω κοιλιακή χώρα, να μην είναι δυνατή η ομαλή εξέλιξη μίας λαπαροσκοπικής επέμβασης στο νεφρό οπότε πρέπει αυτή να συνεχιστεί ανοιχτά χειρουργικά.
Ποια η μετεγχειρητική πορεία;
Το ίδιο βράδυ μετά την λαπαροσκοπική απλή νεφρεκτομή ο ασθενής σηκώνεται, περπατά και σιτίζεται. Αυτό μειώνει τους μυϊκούς πόνους και βοηθά σημαντικά την αναπνευστική και την πεπτική λειτουργία. Ο καθετήρας αφαιρείται την επόμενη ημέρα. Ο ασθενής εξέρχεται από το νοσοκομείο σε 2 έως 3 ημέρες και είναι έτοιμος να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες σε λιγότερο από 10 ημέρες περίπου.
Συχνές Ερωτήσεις
Πότε δεν είναι δυνατή μία λαπαροσκοπική απλή νεφρεκτομή;
Σ’ ένα μικρό αριθμό ασθενών ενδέχεται να μην είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί η λαπαροσκοπική απλή νεφρεκτομή. Παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες για πραγματοποίηση μίας ανοιχτής επέμβασης είναι οι εξής:
- Προηγούμενη ανοιχτή επέμβαση στο νεφρό
- Πολλαπλές πυελονεφρίτιδες με περινεφρική φλεγμονή και έντονες συμφύσεις
- Προηγούμενες πολλαπλές και εκτεταμένες επεμβάσεις στην κοιλιά
- Αιμορραγικά προβλήματα κατά την διάρκεια της επέμβασης και αδυναμία λήψης καθαρής εικόνας των οργάνων
Γιατί πρέπει οπωσδήποτε να αφαιρεθεί ο νεφρός αφού πάσχει από καλοήθεις παθήσεις;
Ο νεφρός που έχει χάσει τελείως την λειτουργικότητά του πρέπει να αφαιρεθεί, γιατί μόνο έτσι μπορούν να αποφευχθούν σοβαρές επιπλοκές τόσο για τον άλλον νεφρό όσο και για τον οργανισμό γενικότερα (όπως πχ αυξημένη αρτηριακή πίεση, ουροσήψη και νεφρικό απόστημα από υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις κτλ).
Ποια τα πλεονεκτήματα της εξωπεριτοναϊκής προσπέλασης σε σχέση με την διαπεριτοναϊκή μέθοδο προσπέλασης;
Η λαπαροσκοπική απλή νεφρεκτομή προτιμάται να γίνεται εξωπεριτοναϊκά γιατί προσφέρει αρκετά πλεονεκτήματα:
- Ανύπαρκτος κίνδυνος τραυματισμού ενδοκοιλιακών οργάνων (εντέρου, μεγάλων αγγείων κτλ)
- Καμία δυσκολία στην επέμβαση από προηγούμενα ενδοκοιλιακά χειρουργεία (αποφυγή των μετεγχειρητικών συμφύσεων του εντέρου)
- Μειωμένος κίνδυνος δημιουργίας μετεγχειρητικού ειλεού
- Συντομότερος χρόνος για την έναρξη της πλήρους σίτισης των ασθενών
- Ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου
- Ταχύτερη ανάρρωση και κινητοποίηση των ασθενών με αποτέλεσμα ταχύτερη έξοδο από το νοσοκομείο
- Αναισθησιολογικά, μικρότερος κίνδυνος επιπλοκών και καλύτερος αερισμός των πνευμόνων, επειδή στην εξωπεριτοναϊκή οδό προσπέλασης δεν τοποθετείται ο ασθενής με μεγάλη κλίση προς τα πάνω όπως στην διαπεριτοναϊκή μέθοδο
- Καλύτερος και μεγαλύτερος χώρος εργασίας σε παχύσαρκους ασθενείς
- Μειωμένος χειρουργικός χρόνος, που μπορεί να φτάσει από 15 έως και 60 λεπτά, λόγω της άμεσης πρόσβασης στο χειρουργικό πεδίο
- Πιο απλοποιημένη μέθοδο που θυμίζει περισσότερο και τον χειρουργικό χώρο και την τεχνική της ανοιχτής επέμβασης
- Μετεγχειρητικά δεν δημιουργούνται ενδοκοιλιακές συμφύσεις, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει δυσκολία στην εκτέλεση μελλοντικών χειρουργείων στην κοιλιά (πχ δυνατότητα εκτέλεσης μίας λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής μετά από εξωπεριτοναϊκή λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή)
- Το θεωρητικά αναφερόμενο μειονέκτημα του μικρού χειρουργικού χώρου της εξωπεριτοναϊκής σε σύγκριση με την διαπεριτοναϊκή οδό ουσιαστικά δεν υφίσταται και αντισταθμίζεται πλήρως από την πληθώρα των παραπάνω αναφερομένων πλεονεκτημάτων