Αίτια

Τι προκαλεί τον καρκίνο του προστάτη και γιατί ορισμένες μορφές συμπεριφέρονται διαφορετικά δεν είναι γνωστό. Η έρευνα δείχνει ότι ένας συνδυασμός από παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο, όπως κληρονομικότητα, φυλή, ορμόνες, δίαιτα και περιβάλλον.

Παράγοντες κινδύνου

Γνωρίζοντας τους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη μπορούμε να ορίσουμε πότε θα πρέπει ξεκινήσουμε με την πρώιμη διάγνωση του. Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι:

• Ηλικία. Με την πάροδο της ηλικίας αυξάνει και ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη. Μετά την ηλικία των 50 χρόνων, η πιθανότητα να παρουσιαστεί καρκίνος του προστάτη αυξάνει σημαντικά. Περισσότερο από 75% των περιπτώσεων του καρκίνου του προστάτη παρουσιάζεται σε άνδρες μεγαλύτερους από 65 ετών.
• Φυλή ή εθνικότητα. Για άγνωστους ακόμη λόγους οι μαύροι της Αμερικής έχουν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη και θανάτου από αυτόν σε σχέση με τους λευκούς Αμερικανούς. Η συχνότητα εμφάνισης είναι επίσης μικρότερη στους Ασιάτες και στους Ινδούς που ζουν στην Αμερική.
• Οικογενειακό ιστορικό. Εάν ένα στενό μέλος της οικογένειας — ο πατέρας ή ο αδερφός — έχει καρκίνο του προστάτη, τότε ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος από εκείνον του μέσου άνδρα. Αυτή η κληρονομική προδιάθεση μπορεί να είναι υπεύθυνη για το 5% έως 10% των περιπτώσεων καρκίνου του προστάτη σύμφωνα με νεότερες γενετικές έρευνες.
  Όταν ο πατέρας είχε καρκίνο, ο γιος έχει διπλή πιθανότητα να τον αναπτύξει κι αυτός, συνήθως σε νεότερη ηλικία. Εάν ο πατέρας και ένας αδερφός του είχαν τον καρκίνο αυτό, οι πιθανότητες πενταπλασιάζονται. Εάν τρία αδέρφια τον έχουν, ένας τέταρτος αδερφός έχει 11πλάσιες πιθανότητες να τον αναπτύξει.

Είναι γνωστό ότι αυτοί οι «οικογενειακοί» καρκίνοι παρουσιάζουν τροποποιημένα γονίδια σε ένα συγκεκριμένο χρωμόσωμα. Πιο συγκεκριμένα έχουν ανακαλυφθεί τα λεγόμενα «ογκογονίδια». Αυτά προκαλούν καρκίνο. Υπάρχουν όμως και τα λεγόμενα κατασταλτικά γονίδια που κρατούν σε έλεγχο τα ογκογονίδια και έτσι δεν εκδηλώνεται καρκίνος. Φαίνεται ότι η αλληλεπίδραση των δύο μεταξύ τους επηρεάζεται από ορισμένες πτυχές δίαιτας ή τρόπου ζωής. Δηλαδή πέρα από την «οικογενειακή» προδιάθεση, φαίνεται ότι και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τη δημιουργία του καρκίνου. Ή με άλλα λόγια όχι όλοι οι συγγενείς ασθενών με καρκίνο του προστάτη θα αναπτύξουν και οι ίδιοι καρκίνο στον προστάτη.

• Δίαιτα. Η πλούσια σε ζωικά λίπη δίαιτα και η παχυσαρκία αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα λίπη αυξάνουν την παραγωγή της τεστοστερόνης, η οποία προάγει την ανάπτυξη των προστατικών καρκινικών κυττάρων.
• Χειρουργείο στείρωσης στον άνδρα (εκτομή σπερματικών πόρων). Αν και μερικές μελέτες δείχνουν ότι οι άνδρες που έχουν υποστεί χειρουργείο στείρωσης βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του προστάτη δεν υπάρχει καμία επαρκή ένδειξη που να υποστηρίζει αυτή την στατιστική παρατήρηση. Οι έρευνες σ’ αυτό τον τομέα συνεχίζονται.
• Υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης. Επειδή σε φυσιολογικές συνθήκες η τεστοστερόνη προωθεί την ανάπτυξη του προστάτη αδένα, άνδρες που έχουν υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης όπως αυτοί που υπογοναδισμό ή άνδρες που λαμβάνουν θεραπεία με τεστοστερόνη είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη καρκίνου του προστάτη σε σύγκριση με τους άνδρες που έχουν χαμηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης. Μακροχρόνια θεραπεία με τεστοστερόνη θα μπορούσε να προκαλέσει υπερτροφία του προστάτη (καλοήθη υπερπλασία του προστάτη). Πιστεύεται ότι η τεστοστερόνη είναι το «καύσιμο» που προωθεί την εκδήλωση ενός ήδη υπάρχοντος καρκίνου του προστάτη και όχι την ανάπτυξη ενός νέου καρκίνου.