Ο καρκίνος του προστάτη αναπτύσσεται συνήθως αργά και παραμένει αρχικά εντοπισμένος στον προστάτη αδένα, όπου δεν προκαλεί καμία σοβαρή βλάβη.

Εάν όμως παραμείνει χωρίς θεραπεία αρχίζει να να διηθεί, να “τρυπά” δηλαδή την προστατική κάψα και ν’ αναπτύσσεται πρώτα έξω απ’ αυτήν και μετά να εισβάλει στους γειτονικούς ιστούς, όπως είναι οι σπερματοδόχες κύστεις ή η ουροδόχος κύστη και να προκαλεί βλάβη (διήθηση προστατικής κάψας με εξωπροστατική επέκταση). Επειδή η πλειοψηφία των καρκίνων του προστάτη αναπτύσσεται στην περιφερική ζώνη μπορεί και ένας μικρός σχετικός όγκος να διηθήσει την κάψα και να προκαλέσει εξωπροστατική επέκταση.

Επίσης μπορεί πολύ πιο εύκολα να βρει δίοδο προς τους εξωπροστατικούς ιστούς διαμέσου των αγγείων και νεύρων που τρυπούν την κάψα του προστάτη. Το αγγειονεύρωδες δεμάτιο περνώντας δεξιά και αριστερά από τον προστάτη δίνει κλάδους μέσα στον προστάτη προτού καταλήξει στα σηραγγώδη σωμάτια του πέους παρέχοντας την απαραίτητη αγγείωση και νεύρωση για την στύση. Αυτές τις φυσιολογικές οπές της προστατικής κάψας βρίσκουν τα καρκινικά κύτταρα για να περάσουν “απρόσκοπτα” προς τα έξω. Αυτή είναι η λεγόμενη περινευριδική διήθηση, που πολλές φορές περιγράφεται στη βιοψία προστάτη και αποτελεί δυσμενή προγνωστικό παράγοντα.

Μπορεί επίσης αφού διαπεράσει την προστατική κάψα να εισβάλει στα αιμοφόρα αγγεία και να μεταφερθεί μ’ αυτά σ’ απομακρυσμένες περιοχές του σώματος, όπως είναι τα οστά της σπονδυλικής στήλης και να δημιουργήσει μία νέα καρκινική εστία, την λεγόμενη μετάσταση.

Τέλος, τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να μεταφερθούν και με τα λεμφοφόρα αγγεία. Τα λεμφοφόρα αγγεία είναι σαν ένα δεύτερο σύστημα από φλέβες, τα οποία αντί για αίμα περιέχουν λέμφο, ένα υγρό που μοιάζει σαν γάλα και δεν είναι τίποτα άλλο από τα «απόβλητα» υγρά των κυττάρων. Τα λεμφοφόρα αγγεία περνούν μέσα από τους λεμφαδένες, που λειτουργούν σαν φίλτρα καθαρισμού, και τελικά αδειάζουν την λέμφο μέσα στις μεγάλες κεντρικές φλέβες. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν να προσβληθούν και οι λεμφαδένες από καρκινικά κύτταρα.

Μερικές μορφές του καρκίνου του προστάτη είναι τόσο πολύ επιθετικές που μπορούν να εξαπλωθούν και να δώσουν απομακρυσμένες μεταστάσεις πολύ γρήγορα.