Η συχνότερη και η πιο βασανιστική σεξουαλική διαταραχή του άνδρα
Η πρόωρη εκσπερμάτιση είναι, σύμφωνα με πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες, η συχνότερη σεξουαλική διαταραχή στον άνδρα με ποσοστά που κυμαίνονται από 20-30%. Οι Ισπανόφωνοι, οι Άραβες και οι άνδρες της μαύρης φυλής εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά, πιθανόν λόγω της ιδιαίτερης ερωτικής και σεξουαλικής τους συμπεριφοράς. Παρ’ όλη την αυξημένη συχνότητά της και δραματική επίδρασή της στην ποιότητα ζωής του άνδρα και του ζευγαριού ελάχιστοι μόνο άνδρα αναζητούν ιατρική βοήθεια για δύο κυρίως λόγους: πρώτον δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει ειδική θεραπεία και δεύτερο ορισμένοι γιατροί αισθάνονται αμήχανα να συζητούν με τους ασθενείς τους τέτοια προβλήματα.
Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί της πρόωρης εκσπερμάτισης γεγονός που αντανακλά την διαφωνία της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με αποδεκτό χρόνο που φυσιολογικά επέρχεται η εκσπερμάτιση. Η Παγκόσμια Εταιρεία Σεξουαλικής Ιατρικής την ορίζει σαν μία ανδρική σεξουαλική δυσλειτουργία, που χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι η εκσπερμάτιση λαμβάνει χώρα πάντα ή σχεδόν πάντα πριν ή εντός δύο λεπτών από την κολπική διείσδυση και συνοδεύεται από αδυναμία καθυστέρησης σε όλες ή σχεδόν όλες τις κολπικές διεισδύσεις αλλά και από αρνητικά συναισθήματα όπως δυσφορία, ενόχληση, αποτυχία ή και ενοχή. Ο Οδηγός των Ψυχικών Διαταραχών ορίζει την πρόωρη εκσπερμάτιση σαν την εκσπερμάτιση με ελάχιστο σεξουαλικό ερεθισμό πριν ή αμέσως μετά την κολπική διείσδυση και χωρίς να είναι επιθυμητή από τον άνδρα. Πρέπει όμως να συνυπολογίζονται και παράγοντες που επηρεάζουν την διάρκεια της σεξουαλικής διέγερσης όπως πχ η ηλικία, η κατάσταση του σεξουαλικού συντρόφου (ηλικία, πρόσφατη σχέση κτλ) και η συχνότητα των πρόσφατων σεξουαλικών επαφών.
Αν και αρκετά συχνή τα ακριβή αίτια που την προκαλούν δεν είναι ακόμη πλήρως γνωστά. Έχουν ενοχοποιηθεί βιολογικοί αλλά και ψυχολογικοί παράγοντες, όπως υπερευαισθησία της βαλάνου του πέους, φλεγμονές του προστάτη, παθήσεις του θυροειδή, γενετική προδιάθεση, παχυσαρκία αλλά και το άγχος και οι τραυματικές σεξουαλικές εμπειρίες. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο ψυχισμός του άνδρα. Έτσι ορισμένοι άνδρες που υποφέρουν από πρόωρη εκσπερμάτιση διακατέχονται από ανασφάλεια με αποτέλεσμα να προτιμούν να κρύβονται, να ενοχοποιούν τους εαυτούς τους και έτσι τελικά να κινδυνεύουν να οδηγηθούν σε αποστροφή από τη σεξουαλική πράξη.
Η πρόωρη εκσπερμάτιση παρουσιάζεται είτε με την έναρξη της σεξουαλικής ζωής του άνδρα, δηλαδή από την πρώτη σεξουαλική εμπειρία είτε ως δευτεροπαθής, όταν εμφανιστεί αργότερα στην πορεία μετά από κάποιο χρόνο “φυσιολογικής” σεξουαλικής συμπεριφοράς. Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό (ιατρικό και σεξουαλικό), στη φυσική εξέταση αλλά και στο ψυχολογικό τύπο του άνδρα, τα οποία και εκτιμώνται με τη χρήση ειδικών ερωτηματολογίων. Εκτός από τον χρόνο μέχρι την εκσπερμάτιση που είναι σίγουρα σύντομος βασικό ρόλο στην αναγνώριση της πρόωρης εκσπερμάτισης παίζουν η ύπαρξη ελέγχου καθυστέρησης, το στρες που προκαλείται και η διαταραχή της διαπροσωπικής σχέσης και των δύο ερωτικών συντρόφων λόγω της διαταραχής της εκσπερμάτισης. Ο χρόνος δεν είναι πάντα ο κυρίαρχος παράγοντας. Για παράδειγμα, υποθετικά μιλώντας, εάν και οι δύο ερωτικοί σύντροφοι φτάνουν στον οργασμό σε 2 – 3 λεπτά και δεν αντιμετωπίζουν κανένα ψυχολογικό στρες από αυτήν την κατάσταση τότε δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει πρόβλημα πρόωρης εκσπερμάτισης.
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η πρόωρη εκσπερμάτιση δεν επιδρά αρνητικά μόνο στον άνδρα αλλά και στη σύντροφο, αφού αυτή όχι μόνο δεν ικανοποιείται ερωτικά αλλά πολλές φορές θεωρεί ότι ο σύντροφός της τη θέλει μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει τις δικές του ανάγκες. Όλα αυτά μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν ήδη υπάρχοντα προβλήματα και να οδηγήσουν τον άνδρα ακόμα και σε μερική ή πλήρη στυτική δυσλειτουργία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόωρη εκσπερμάτιση μπορεί να αποτελεί το πρώτο σύμπτωμα στυτικής δυσλειτουργίας ή και η στυτική δυσλειτουργία να συνοδεύεται από πρώιμη εκσπερμάτιση, γεγονότα που διευρύνουν το φαύλο κύκλο με συνέπεια διογκώνουν το πρόβλημα. Μετά την συζήτηση του προβλήματος και με τους δύο συντρόφους και την διερεύνηση, αν συνυπάρχουν οργανικά ή μη αίτια, επιλέγεται η κατάλληλη θεραπεία.
Η θεραπεία της νόσου αρχίζει με οδηγίες για πρόγραμμα σεξουαλικών ασκήσεων και παιχνιδιών, στοχεύοντας, όσο αυτό είναι εφικτό, στον εγκεφαλικό έλεγχο του άνδρα που μαθαίνει να κρατάει την εκσπερμάτιση όσο χρόνο το επιθυμεί ο ίδιος αλλά και η σύντροφός του. Συνήθως με αυτή την τακτική επιτυγχάνεται αποτέλεσμα το οποίο δυστυχώς είναι παροδικό. Επόμενη θεραπευτική επιλογή αποτελούν οι αλοιφές με τοπικό αναισθητικό (πχ λιδοκαΐνη). Η χρήση τους γίνεται με τοποθέτηση μικρής ποσότητας κρέμας στη βάλανο 20-30 λεπτά πριν από τη σεξουαλική επαφή. Έτσι προκαλείται μείωση της αισθητικότητας στη βάλανο, όπου υπάρχουν νευρικές απολήξεις και συνεπώς καθυστέρηση της εκσπερμάτισης. Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν κάποια βελτίωση του προβλήματος και επιλέγουν αρχικά αυτή την τακτική.
Συνήθως το αποτέλεσμα όμως των προηγούμενων θεραπειών δεν είναι ικανοποιητικό. Τότε συνιστάται η χρήση ειδικών φαρμάκων, των λεγόμενων εκλεκτικών αναστολέων των υποδοχέων της σεροτονίνης (Selective serotonin receptor inhibitors, SSRIs) γιατί είναι αποδεδειγμένο ότι η σεροτονίνη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο κατά την εκσπερμάτιση. Τα φάρμακα αυτά δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα και σκοπό έχουν να αναστείλουν τη λειτουργία εκείνων των εγκεφαλικών κέντρων που είναι υπεύθυνα για την έναρξη της διαδικασίας της εκσπερμάτισης. Η δράσης τους αρχίζει λίγες μέρες μετά την έναρξη της θεραπείας και είναι πιο εμφανής μία με δύο εβδομάδες μετά. Το πρόβλημα αυτής της τακτικής είναι ότι από τη μια μεριά τα φάρμακα, τα οποία θα πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά, δεν είναι άμοιρα επιπλοκών και από την άλλη ότι μόλις διακοπεί η αγωγή ο ασθενής επανέρχεται στην προηγούμενη κατάσταση.
Αυτό το πρόβλημα φαίνεται ότι λύνεται με ένα νέο σκεύασμα το οποίο κυκλοφορεί ήδη στο εξωτερικό και περιέχει τη δραστική ουσία «νταποξετίνη». Η ουσία αυτή είναι ένας υπερεκλεκτικός αναστολέας της σεροτονίνης και σε αντίθεση με τα παραπάνω φάρμακα, χορηγείται λίγες ώρες πριν τη σεξουαλική επαφή και δρα χωρίς να απαιτείται καθημερινή χορήγηση. Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα από μεγάλες σειρές δείχνουν ότι πρόκειται για ασφαλές φάρμακο με πολύ καλά αποτελέσματα, χωρίς τις επιπλοκές της χρόνια λήψης. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη θεραπεία έχουν χρησιμοποιηθεί και αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης (τα γνωστά φάρμακα για την στυτική δυσλειτουργία) με τη λογική ότι βελτιώνοντας τη στύση σε ορισμένους ασθενείς μπορεί να διορθωθεί η πρόωρη εκσπερμάτιση, όπως επίσης και α-αναστολείς (τα γνωστά φάρμακα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη).
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η θεραπεία θα πρέπει πάντα να περιλαμβάνει την ψυχολογική υποστήριξη και ενθάρρυνση του ασθενούς αφού χωρίς αυτή είναι βέβαιη η αποτυχία. Αν και η πρόωρη εκσπερμάτιση προσβάλει μόνο τον άνδρα επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής και της συντρόφου και μόνο το ζευγάρι μαζί αλλά και με τη βοήθεια του ειδικού Ουρολόγου-Ανδρολόγου αλλά και του Ψυχολόγου θα κατορθώσουν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία το πρόβλημα.
