Τι είναι η χρόνια αβακτηριακή προστατίτιδα;

Η χρόνια αβακτηριακή προστατίτιδα ή το χρόνιο αβακτηριακό σύνδρομο του πυελικού άλγους ή προστατοπάθεια όπως αλλιώς ονομάζεται, είναι μία πάθηση της οποίας τα αίτια είναι συχνά αδιευκρίνιστα και προσβάλει άνδρες ηλικίας 25-40 χρόνων συνήθως. Τα συμπτώματα της προστατοπάθειας είναι ανάλογα με εκείνα της χρόνιας προστατίτιδας.

Σ’ αυτή την πάθηση ανήκουν δύο κλινικά σύνδρομα που έχουν πολλές συνώνυμες ονομασίες: η χρόνια αβακτηριακή φλεγμονώδης προστατίτιδα (συμφορητική προστατίτιδα) και η χρόνια αβακτηριακή μη-φλεγμονώδης προστατίτιδα (προστατοδυνία, προστάτωση, μυαλγία του πυελικού εδάφους, νευροφυτικό ουρογεννητικό σύνδρομο).

Ποια είναι τα αίτια της χρόνιας αβακτηριακής προστατίτιδας;

Πρόκειται για μία ψυχοσωματική κλινική εικόνα με ασαφή αίτια. Μία χρόνια φλεγμονή του προστάτη μπορεί να υπάρχει αλλά δεν προκαλείται από παθογόνα μικρόβια.
Οι παρακάτω μηχανισμοί πιθανολογούνται ότι παίζουν κάποιο ρόλο:

• Λοιμογόνοι. Σε βιοψίες προστάτη από ασθενείς με χρόνια αβακτηριακή προστατίτιδα έχει βρεθεί βακτηριακό γενετικό υλικό (DNA). Επίσης ο ρόλος των ενδοκυττάριων βακτηριδίων (χλαμύδια, ουρεοπλασμα και μυκόπλασμα) δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί.
• Δυσλειτουργία και έλλειψη συντονισμού μεταξύ ουροδόχου κύστης και σφιγκτήρα. Το αποτέλεσμα είναι να κλείνει ο σφιγκτήρας την ώρα που συσπάται η κύστη για να αποβάλει τα ούρα. Έτσι δημιουργούνται μεγάλες πιέσεις μέσα στην προστατική ουρήθρα με χημικό ερεθισμό του προστάτη λόγω της παραπάνω λειτουργικής απόφραξης.
• Νευροπαθητικός πόνος. Απελευθέρωση νευρικών παραγόντων ανάπτυξης που σχετίζονται με την ένταση του πόνου.
• Διάμεση κυστίτιδα του άνδρα. Ενεργοποίηση των μαστοκυττάρων με αποτέλεσμα βλάβες του ουροθηλιου συνήθως από αυτοάνοσες παθήσεις λόγω αλληλεπιδράσεων τοξικών και νευροενδροκρινών παραγόντων.
• Αυτοάνοσος παράγοντας. Παρουσία αυτοάνοσο αντισωμάτων, αυτοανοσοποίηση από Τ-κύτταρα, παραγωγή κυτοκινών.

Ποια είναι τα συμπτώματα της χρόνιας αβακτηριακής προστατίτιδας;

Τα συμπτώματα είναι ανάλογα με εκείνα της χρόνιας μικροβιακής προστατίτιδας:

• Αίσθημα τάσης ή πίεσης στην περιοχή του περινέου ή του πρωκτού
• Αίσθημα πόνου ή τραβήγματος στη βουβωνική περιοχή με αντανάκλαση στους όρχεις
• Αίσθημα πίεσης, πόνου ή ψύχους πίσω από το ηβικό οστό
• Αίσθημα πίεσης στην περιοχή του κόκκυγα
• Διαταραχές των κενώσεων, επιτακτικό αίσθημα αφόδευσης
• Επιτακτική ανάγκη για ούρηση
• Αίσθημα υπολοίπου ούρων
• Δυσκολία και παρατεταμένη διάρκεια στην ούρηση
• Κάψιμο στο τέλος της ούρησης
• Στάξιμο μετά το τέλος της ούρησης

Συνήθως κυριαρχούν συμπτώματα διαταραχής της σεξουαλικής λειτουργίας όπως:

• Ελαττωμένη διάθεση για σεξ (Libido)
• Διαταραχές της στύσης
• Πρόωρη εκσπερμάτωση
• Πόνος κατά την σεξουαλική επαφή

Πως γίνεται η διαγνωση της χρόνιας αβακτηριακής προστατίτιδας;

Κατά την δακτυλική εξέταση ψηλαφάται μερικές φορές ένας ελαφρά διογκωμένος προστάτης.
Η εξέταση των 4 δειγμάτων ούρων κατά Meares και Stamey ή η απλοποιημένη εξέταση των 2 δειγμάτων ούρων κατά Nickel δεν δείχνει κανένα μικροβιακό παράγοντα (καλλιέργεια όλων των δειγμάτων αρνητική). Ανάλογα με την μορφή της χρόνιας αβακτηριακής προστατίτιδας μπορεί να υπάρχει αυξημένος ή όχι αριθμός πυοσφαιρίων στο δειγμα των ούρων μετά την μάλαξη του προστάτη (VB3) σε σύγκριση με το δείγμα πριν την ούρηση (VB2) οπότε μιλάμε για φλεγμονώδη ή μη φλεγμονώδη χρόνια αβακτηριακή προστατίτιδα.

Η ειδική ουρολογική εξέταση πρέπει να αποκλείσει συστηματικά όλες τις οργανικές παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα. Συνήθως απαιτείται μία πληθώρα εξετάσεων όπως επίχρισμα ουρήθρας, εξέταση σπέρματος, μέτρηση της ροής των ούρων (ουροροομετρία), υπερηχογράφημα, ουρηθροκυστεοσκόπηση, ακτινογραφία του ουροποιητικού με σκιαγραφικό μέσο και τέλος βιοψία προστάτη.
Επίσης παθήσεις του πρωκτού (αιμορροΐδες, ραγάδες κτλ) πρέπει να αποκλεισθούν γιατί μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα ανάλογα με την χρόνια προστατίτιδα και προστατοπάθεια.

Ποια είναι η θεραπεία της χρόνιας αβακτηριακής προστατίτιδας;

Αν παρ’ όλες τις προηγούμενες εξετάσεις, η κατάσταση δεν φαίνεται να ξεκαθαρίζει τελείως, ως προς την ακριβή αιτιολογία, τότε ακολουθούμε τη μέθοδο της φαρμακευτικής δοκιμασίας.

• Αρχίζουμε τον ασθενή σε αντιβίωση και περιμένουμε. Εάν υπάρξει ανταπόκριση και η κατάσταση του βελτιώνεται, τότε συνεχίζουμε τη θεραπεία κανονικά.
• Εάν δεν υπάρξει καμία βελτίωση, ας πούμε σε δύο εβδομάδες, τότε διακόπτουμε την αντιβίωση. Η θεραπεία τότε περνάει σε φάρμακα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη.
• Σε περίπτωση που υποπτευόμαστε λειτουργική απόφραξη των ούρων από την ουροδόχο κύστη μπορούν να χορηγηθούν και άλφα-αποκλειστές (0,4mg Ταμσουλοσίνη που μπορουν να αυξηθούν σε 0,8mg σε ασθενείς που πρωτοδιαγιγνώσκονται για χρόνια προστατιτιδα). Αντίθετα σε ασθενείς που έχουν δοκιμάσει στο παρεθλόν διαφορες θεραπειες για την χρόνια προστατιτιδα μία εμπειρική θεραπεία με αντιβιοτικά ή άλφα-αποκλειστές δεν προσφέρει και πολλά πλεονεκτήματα.
• Ενίοτε δίνουμε και μυοχαλαρωτικά, εφοσον υπάρχει ένδειξη στην ουροδυναμική μελέτη για παθολογικό σπασμο του πυελικού εδάφους (δυσενεργεία ανάμεσα στον εξωτερικό σφιγκτήρα και στον εξωστήρα μυ της ουροδόχου κύστης). Ακόμη και φυτικές ουσίες (Quercetin) όπως αναφέραμε παραπάνω.
• Μερικές περιπτώσεις – ευτυχώς λίγες – είναι τόσο βασανιστικές που ο ασθενής χρειάζεται και παυσίπονα. Εδώ ελλοχεύει και ο κίνδυνος της εξάρτησης σε ουσίες οι οποίες τελικά καθιστούν τον ασθενή ένα εξαρτημένο ράκος. Άλλοτε πάλι αντικαταθλιπτικά φάρμακα (πχ. Αμιτριπτυλίνη) βοηθούν πολύ, πράγμα που προδίδει και το ψυχολογικό μέρος της όλης πάθησης.
  Σπουδαίο ρόλο παίζει και η ψυχοθεραπεία. Κάνει την σχέση μεταξύ της ψυχής και των συμπτωμάτων κατανοητή στον ασθενή και τον βοηθάει να επικρατήσει των συμπτωμάτων του.
• Τέλος η φυσιοθεραπεία υπό την μορφή τακτικών μαλάξεων του προστάτη (τρεις φορές την εβδομάδα με σκοπό την διάνοιξη των καναλιών του προστάτη που είναι αποφραγμένα) ή θερμοθεραπείας μπορούν να προσφέρουν κάποια ανακούφιση.

• Επίσης ασκήσεις του σώματος όπως ασκήσεις χαλάρωσης μπορούν να βοηθήσουν.
• Σημαντικό είναι επίσης η ρύθμιση των κενώσεων και της δυσκοιλιότητας.
• Επίσης μία εξισορροπημένη δίαιτα και αποφυγή τροφίμων που μπορεί να προκαλέσουν φουσκώματα, καυτερών καρυκευμάτων, αλκοόλ και παγωμένων ποτών μπορεί να συμβάλει σε ίαση.
• Τέλος, μπορεί να βοηθήσει και η αποφυγή παραγόντων που μπορεί να επιβαρύνουν τον προστάτη: κρύωμα στην περιοχή της πυέλου (παραμονή για μεγάλο χρονικό διάστημα με βρεγμένο μαγιό ή εσώρουχο, έκθεση σε ψυχρό νερό ή ρεύμα αέρα, κάθισμα σε ψυχρή επιφάνεια), παγωμένα πόδια, υπερένταση ή υπερκόπωση του πυελικού εδάφους (ποδήλατο, ιππασία).