Κρυοθεραπεία

Χρησιμοποιείται για την καταστροφή κυττάρων με το πάγωμα των ιστών. Η τεχνική θεραπείας του καρκίνου του προστάτη με κρυοθεραπεία περιλαμβάνει την είσοδο ειδικών βελονών στον προστάτη διαμέσου του περινέου (περιοχή ανάμεσα στον πρωκτό και το όσχεο). Χρησιμοποιώντας μία διορθική κεφαλή υπερήχων που παρακολουθεί και ελέγχει την διαδικασία ψύξης του προστάτη ο προστάτης ψύχεται σε μία προσπάθεια καταστροφής των κυττάρων. Ανεπαρκή ακρίβεια στην παρακολούθηση της έκτασης της ψυκτικής διεργασίας έχει συχνά σαν αποτέλεσμα την καταστροφή ιστών γύρω από την κύστη και μακροχρόνιες επιπλοκές όπως τραύματα στο ορθό ή στους μύες που ελέγχουν την εγκράτεια της ούρησης.
Πρόσφατα, μικρότερες βελόνες και πιο ακριβείς μέθοδοι παρακολούθησης της θερμοκρασίας μέσα και γύρω από τον προστάτη έχουν αναπτυχθεί. Αυτές οι εξελίξεις μπορούν να περιορίσουν τις επιπλοκές που σχετίζονται με την κρυοθεραπεία κάνοντας την μία πιο αποτελεσματική και ασφαλή μέθοδο στην θεραπεία του καρκίνου του προστάτη. Αν και η εξέλιξη συνεχίζεται χρειάζεται περισσότερος χρόνος για τον καθορισμό της επιτυχίας της κρυοθεραπείας στην αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη.

 

Η απόλυτη ένδειξη για την εφαρμογή της κρυοθεραπείας είναι η υποτροπή καρκίνου του προστάτη μετά από ακτινοβολία ή βραχυθεραπεία. Σ’ αυτή την περίπτωση, που η ριζική προστατεκτομή διάσωσης είναι μία δύσκολη επέμβαση με περισσότερες επιπλοκές από το συνηθισμένο χειρουργείο, προβάλει η κρυοθεραπεία σαν η πιο αποτελεσματική λύση με τις λιγότερες παρενέργειες. Η κρυοθεραπεία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και στην θεραπεία του κλινικά εντοπισμένου ή και τοπικά εκτεταμένου καρκίνου του προστάτη με αμφιλεγόμενα όμως αποτελέσματα.

HIFU

Η υψηλής έντασης εστιασμένη δέσμη υπερήχων (High Intensity Focused Ultrasound, HIFU) έχει σχεδιασθεί για την θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη. Μία διορθική κεφαλή παράγει υψηλής έντασης υπερήχους οι οποίοι ταξιδεύουν διαμέσου του τοιχώματος του ορθού και εστιάζονται στον προστάτη. Αυτή η εστιασμένη δέσμη υπερήχων προκαλεί έντονη θερμότητα καταστρέφοντας τον προστάτη μέσα στην εστιασμένη περιοχή ενώ η επίπτωση στους γύρω εκτός της εστίας υγιείς ιστούς είναι ελάχιστη. Η θεραπεία διαρκεί περίπου τρεις ώρες και γίνεται υπό γενική αναισθησία. Η τεχνική αυτή είναι καινούργια στην θεραπεία του καρκίνου του προστάτη και τα μακροχρόνια αποτελέσματα της δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.

Η μέθοδος χρησιμοποιείται τόσο για την θεραπεία του κλινικά εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη όσο και την αντιμετώπιση υποτροπών μετά από εξωτερική ακτινοβολία.
Επειδή η δέσμη υπερήχων δεν μπορεί να εστιάσει σε απόσταση μεγαλύτερη από 3 εκατοστά γι’ αυτό σε περίπτωση θεραπείας ασθενών με μέτριου έως και μεγάλου μεγέθους προστάτη απαιτείται μία προηγούμενη διουρηθρική εκτομή του προστάτη για να μπορεί να χωρέσει όλος ο προστάτης στο πεδίο δράσης της HIFU.

Χημειοθεραπεία

Αυτή η μορφή θεραπείας χρησιμοποιεί χημικές ουσίες οι οποίες καταστρέφουν κύτταρα που αναπτύσσονται γρήγορα. Η χημειοθεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη αλλά δεν μπορούν να το θεραπεύσουν τελείως. Η χημειοθεραπεία χορηγείται συνήθως σε ασθενείς στους οποίους ο καρκίνος του προστάτη έχει επεκταθεί έξω από τον προστάτη αδένα και στους οποίους η ορμονική θεραπεία έχει αποτύχει. Η χημειοθεραπεία για καρκίνο του προστάτη αυξάνει τον χρόνο ζωής των ασθενών, ελαττώνει τον πόνο από τις μεταστάσεις και βελτιώνει την συνολική ποιότητα ζωής. Τα πλεονεκτήματα από την χορήγηση χημειοθεραπείας για τον προχωρημένο καρκίνο του προστάτη είναι συγκρίσιμα με τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει η χημειοθεραπεία σε ασθενείς με άλλους συμπαγείς όγκους που λαμβάνουν χημειοθεραπεία. Το φάρμακο που χορηγείται συνήθως σήμερα στην θεραπεία του καρκίνου του προστάτη είναι η δοκεταξέλη (Taxotere^®), της οποίας η δράση εστιάζεται στον κυτταρικό σκελετό των καρκινικών κυττάρων και ανήκει στην οικογένεια των ταξανών.

Οι ταξάνες είναι φυτικές ουσίες που σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα αποστερώντας τα από τις ορμόνες που χρειάζονται για να αναπτυχθούν και να διαδοθούν. Ορισμένα φάρμακα που περιέχουν ταξάνες δεν φαίνεται να είναι αποτελεσματικά όταν χρησιμοποιούνται μόνα τους, αλλά σε συνδυασμό με την εστραμουστίνη μειώνουν το επίπεδο ειδικού προστατικού αντιγόνου στο 60% των ασθενών, ενώ το επίπεδο προθεραπείας ειδικού προστατικού αντιγόνου μπορεί να μειωθεί έως το 80%. Παρενέργειες αυτών των φαρμάκων περιλαμβάνουν μείωση των λευκών αιμοσφαιρίων, απώλεια μαλλιών, στομαχικές διαταραχές, ερεθισμό στο στόμα, αλλαγές στην αίσθηση των ποδιών και, σπάνια, καρδιοαγγειακά προβλήματα. Άλλα φάρμακα με ταξάνες που χρησιμοποιούνται μόνα τους ή σε συνδυασμό με την εστραμουστίνη μπορεί να προκαλέσουν κατακράτηση υγρών, ξηροδερμία, αδυνατισμένα και αποχρωματισμένα νύχια, αύξηση βάρους και μειωμένη παραγωγή κυττάρων αίματος. Τα φάρμακα με ταξάνες χορηγούνται ενδοφλέβια, ενώ κάθε τρεις εβδομάδες χορηγούνται στεροειδή για να ελαχιστοποιηθούν οι παρενέργειες.

Έρευνες στη χορήγηση μιτοξαντρόνης συν πρεδνισόνη σε ορμονοανθεκτικό καρκίνο του προστάτη έδειξαν τη βελτίωση του πόνου στα οστά σε 29% των ασθενών και στο 36% καταπραϋντική ανταπόκριση.

Πότε πρέπει να αρχίσει κανείς χημειοθεραπεία; Δεν υπάρχει χημειοθεραπεία που να θεραπεύει πλήρως τον καρκίνο. Οι περισσότεροι χημειοθεραπευτικοί παράγοντες που χρησιμοποιούνται ή ερευνώνται είναι καταπραϋντικοί με σκοπό την επιβράδυνση της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων και/ή τη βελτίωση των συμπτωμάτων του καρκίνου του προστάτη, όπως πόνος στα οστά. Επειδή οι χημειοθεραπείες δεν θεραπεύουν πλήρως τον καρκίνο και έχουν παρενέργειες, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ο ακριβής χρόνος έναρξης της.

Οι κίνδυνοι και τα οφέλη της χημειοθεραπείας και τα αναμενόμενα αποτελέσματα θα πρέπει να συζητηθούν με το γιατρό προκειμένου να αποφασιστεί ο χρόνος έναρξης της θεραπείας.

Καθώς νέα χημικοθεραπευτικά φάρμακα συνεχώς αναπτύσσονται μελέτες συνεχίζουν να χρησιμοποιούν μονοθεραπείες χημειοθεραπείας, πολλαπλούς συνδυασμούς χημικοθεραπευτικών φαρμάκων, και συνδυασμούς χημικοθεραπευτικών με ορμονικών φαρμάκων. Τα πρώιμα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, αλλά εκτεταμένη εμπειρία με νεότερα φάρμακα είναι σε αναμονή. Στο μέλλον γονιδιακή ή ανοσολογική θεραπεία μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική στην θεραπεία του μεταστατικού καρκίνου του προστάτη. Η τρέχουσα τεχνολογία περιορίζει την χρήση αυτών των πειραματικών μεθόδων θεραπείας σε ένα μικρό αριθμό επιστημονικών κέντρων.

Θεραπεία προστασίας των οστών

Tα οστά είναι η συνηθέστερη θέση μακρινών μεταστάσεων του καρκίνου του προστάτη. Η πλειοψηφία των των συμπτωμάτων του προχωρημένου καρκίνου του προστάτη προκαλείται από την παρουσία της νόσου στα οστά. Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να προληφθούν με την χορήγηση ενός φαρμάκου που ονομάζεται ζολεδρονικό οξύ, το οποίο μπορεί να επιβραδύνει την εξάπλωση της νόσου, να ελαττώσει την ανάπτυξη των οστικών πόνων, να αποτρέψει την πρόκληση καταγμάτων. Το ζολεδρονικό οξύ δίνεται συνήθως σε ασθενείς των οποίων ο καρκίνος δε ανταποκρίνεται πλέον στην θεραπεία με ορμόνες, αλλά μπορεί να δοθεί προληπτικά για την αποφυγή της οστεοπόρωσης που προκαλείται από την ορμονική θεραπεία.

Πειραματική θεραπεία του καρκίνου προστάτη

Θα αναφερθούμε επιγραμματικά στις περισσότερα θετικά υποσχόμενες θεραπείες που βρίσκονται ακόμα σε πειραματικό στάδιο στις αρχές του αιώνα μας:

Ανοσοδιέγερση (εμβόλιο κατά του καρκίνου)