Ξεκινά από τα Αδενικά Κύτταρα

Αν και διάφοροι άλλοι τύποι κυττάρων υπάρχουν στον προστάτη περισσότερο από το 99% των καρκίνων του προστάτη ξεκινά ν’ αναπτύσσεται από τα αδενικά κύτταρα του προστάτη. Τα αδενικά κύτταρα παράγουν το προστατικό υγρό, το οποίο εκκρίνεται από τον προστάτη και αποτελεί το κύριο συστατικό του σπέρματος. Η ιατρική ονομασία γι’ αυτό το είδος καρκίνου που ξεκινά από τα αδενικά κύτταρα είναι αδενοκαρκίνωμα. Επειδή οι άλλοι τύποι καρκίνου του προστάτη είναι πολύ σπάνιοι εάν κάποιος έχει καρκίνο στον προστάτη, αυτό είναι σχεδόν σίγουρο ότι είναι αδενοκαρκίνωμα.

Διαφορετική Εξέλιξη

Οι περισσότεροι καρκίνοι του προστάτη εξελίσσονται πολύ αργά. Νεκροτομικές μελέτες έδειξαν πολλοί ηλικιωμένοι άνδρες, οι οποίοι πεθαίνουν από άλλες ασθένειες, είχαν ταυτόχρονα και καρκίνο του προστάτη χωρίς να το γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι αλλά ούτε και οι οικογενειακοί γιατροί τους. Μερικοί όμως καρκίνοι του προστάτη αναπτύσσονται και εξαπλώνονται πολύ γρήγορα. Ακόμα με τις τελευταίες μεθόδους είναι δύσκολο να διαχωρίσουμε ποιος καρκίνος είναι ή θα εξελιχθεί σύντομα σε θανατηφόρο και ποιος πιθανόν να μην χρειάζεται και καμία θεραπεία.

Αλλαγές στα αδενικά κύτταρα του προστάτη – PIN (Prostatic Intraepithelial Neoplasia)

Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι ο καρκίνος του προστάτη ξεκινά με μία κατάσταση που ονομάζεται προστατική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία (Prostatic Intraepithelial Neoplasia, PIN). Η ΡΙΝ αρχίζει να εμφανίζεται στους άνδρες στην δεκαετία των 20 με 30 ετών. Σχεδόν το 50% των ανδρών στην ηλικία των 50 χρόνων έχουν ΡΙΝ. Η ΡΙΝ χαρακτηρίζεται από αλλαγές στην μικροσκοπική εμφάνιση (μέγεθος, σχήμα κτλ) των προστατικών αδενικών κυττάρων. Αυτές οι αλλαγές ταξινομούνται σαν χαμηλόβαθμες (σημαίνει ότι τα κύτταρα  φαίνονται σχεδόν σαν φυσιολογικά) ή σαν υψηλόβαθμες (τα κύτταρα φαίνονται παθολογικά, είναι δηλαδή καρκινικά). Η διαφορά της ΡΙΝ από τον καρκίνο είναι ότι η βασική μεμβράνη που περικλείει τα αδενικά κύτταρα του προστάτη σαν ένα πουγκί διατηρείται ανέπαφη στην ΡΙΝ ενώ στον καρκίνο η μεμβράνη αυτή έχει διασπασθεί και τα καρκινικά κύτταρα έχουν σκορπίσει και διηθήσει τον περιβάλλοντα υγιή ιστό. Εάν έχει διαγνωσθεί υψηλόβαθμη ΡΙΝ στην βιοψία θα υπάρχει σ’ ένα ποσοστό 30% με 50% επιπλέον και καρκίνος του προστάτη. Γι’ αυτόν τον λόγο άνδρες με υψηλόβαθμο ΡΙΝ παρακολουθούνται προσεκτικά και υποβάλλονται σε περιοδικές βιοψίες προστάτη.

Η επικρατούσα άποψη είναι ότι οι περισσότεροι, αλλά όχι όλοι, οι καρκίνοι στον προστάτη ξεκινούν σαν υψηλόβαθμη PIN. Νεκροτομικές μελέτες δείχνουν ότι η υψηλόβαθμη PIN προηγείται κατά 10 ή και περισσότερα χρόνια της εμφάνισης του καρκίνου του προστάτη.

Η υψηλόβαθμη PIN είναι σίγουρα μία προκαρκινική βλάβη, η οποία όμως απαιτεί προσεκτική μόνο παρακολούθηση, αφού δεν είναι μία νόσο ή μία επείγουσα κατάσταση. Η βλάβη αυτή δεν θα αναπτυχθεί ξαφνικά από την μία μέρα στην άλλη σ’ έναν επιθετικό ή μεταστατικό καρκίνο. Εάν ο παθολογοανατόμος αναφέρει ότι υπάρχουν περιοχές με υψηλόβαθμη PIN αλλά όχι καρκίνος, πρέπει να επαναληφθεί η βιοψία προστάτη, ανάλογα με την περίπτωση, σε μερικούς μήνες. Η πιθανότητα να διαγνωσθεί τελικά καρκίνος στον προστάτη εξαρτάται από την ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο του προστάτη, την τιμή του PSA και από άλλους παράγοντες.