Τι είναι;

Ολική και πλήρης αφαίρεση του νεφρού μαζί με το περινεφρικό λίπος και συνήθως μαζί με το επινεφρίδιο, που βρίσκεται πάνω από τοννεφρό και σε άμεση επαφή μ’ αυτόν, με την μέθοδο της λαπαροσκόπησης, σε ασθενείς με εντοπισμένο καρκίνο του νεφρού, ο οποίος δεν έχει επεκταθεί έξω από τον νεφρό.

Δεν πρέπει να συγχέεται με δύο άλλες επεμβάσεις, που πραγματοποιούνται στον νεφρό, την:

• μερική νεφρεκτομή, η οποία γίνεται αφαίρεση μόνο του όγκου (ογκεκτομή) ενώ ο υπόλοιπος υγιής νεφρός διατηρείται
• απλή νεφρεκτομή, σε περιπτώσεις καλοηθών παθήσεων του νεφρού, όπου αφαιρείται μόνο ο νεφρός ενώ το περινεφρικό λίπος και το επινεφρίδιο παραμένουν.

Πότε γίνεται;

Για όγκους του νεφρού που είναι εντοπισμένοι στον νεφρό (κλινικό στάδιο Τ1 ή Τ2). Γενικώς έχει θέση για όγκους μέχρι και 10 – 12 εκατοστά σε διάμετρο και για όγκους όπου μία μερική νεφρεκτομή (ογκεκτομή, δηλαδή αφαίρεση μόνο του όγκου με διατήρηση του υγιούς νεφρού, για όγκους μικρότερους από 4 εκατοστά) δεν είναι δυνατή.

Πως εκτελείται;

• Υπό γενική νάρκωση.
• Λαπαροσκοπικά, χωρίς να απαιτείται η διάνοιξη του κοιλιακού τοιχώματος. H λαπαροσκοπική επέμβαση μπορεί να γίνει εξωπεριτοναϊκά, δηλαδή στην περιοχή του νεφρού και εκτός του ενδοκοιλιακού χώρου, ή και διαπεριτοναϊκά, διακοιλιακά δηλαδή διαμέσου της κοιλιάς.
• Στην εξωπεριτοναϊκή προσπέλαση ένα διατατικό μπαλόνι φροντίζει για την απώθηση του περιτοναίου και του περιεχομένου του (έντερο) και την δημιουργία ενός τεχνητού κοίλου χώρου εκτός περιτοναίου στην νεφρική περιοχή ανοίγοντας έτσι άμεσα τον δρόμο προς τον νεφρό. Χάριν σ’ αυτή την εξωπεριτοναϊκή τεχνική παρακάμπτονται τελείως τα ενδοκοιλιακά όργανα και ο κίνδυνος τραυματισμού τους είναι ανύπαρκτος. Για την εξασφάλιση ικανού χώρου εργασίας ο εξωπεριτοναϊκός χώρος παραμένει διατεταμένος με την συνεχή εισροή ενός αδρανούς αερίου (διοξειδίου του άνθρακα) που εισάγεται με χαμηλή πίεση και ροή μέσα από μία από τις οπές που δημιουργούνται.
• Στην διαπεριτοναϊκή οδό προσπέλασης, χρησιμοποιείται ο φυσικός κοίλος χώρος της κοιλιάς, ο οποίος φουσκώνει με την εισροή ενός αδρανούς αερίου (διοξειδίου του άνθρακα) που εισάγεται με χαμηλή πίεση και ροή μέσα από μία από τις οπές που δημιουργούνται. Μέσω 4 μικρών (περίπου 0,5 έως και 1 εκατοστό) τομών του δέρματος της οσφυϊκής περιοχής εισάγονται λεπτά όργανα στην νεφρική περιοχή του ασθενή.
• Και στις δύο τεχνικές μία κάμερα δίνει την δυνατότητα στους χειρουργούς να παρατηρούν το χειρουργικό πεδίο σε μία οθόνη με μία μεγέθυνση 10 έως 15 φορές μεγαλύτερη του φυσιολογικού. Έτσι μπορεί να εκτελεστεί η επέμβαση με μεγάλη ακρίβεια, καθαρότητα και με ελάχιστο τραυματισμό των ευαίσθητων οργάνων.
• Στο τέλος αφαιρείται ο νεφρός μέσα σ’ ένα ειδικό σάκο διευρύνοντας την μια από τις προηγούμενες τομές του δέρματος ενώ ταυτόχρονα τοποθετείται μία παροχέτευση για 2 έως 3 ημέρες.

Τα σημαντικότερα χειρουργικά βήματα της περιτοναϊκής λαπαροσκοπικής ριζικής (πχ δεξιάς) νεφρεκτομής είναι:

Τα σημαντικότερα χειρουργικά βήματα της εξω περιτοναϊκής λαπαροσκοπικής ριζικής (πχ αριστερής) νεφρεκτομής είναι:

Ποια τα πλεονεκτήματα;

Τα γενικά πλεονεκτήματα της λαπαροσκόπησης βρίσκουν στην λαπαροσκοπική ριζική νεφρεκτομή την καλύτερη έκφρασή τους.

Αναλυτικότερα τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής ριζικής νεφρεκτομής είναι:

• Μικρότερο χειρουργικό τραύμα
• Μικρότερη απώλεια αίματος
• Λιγότερες μεταγγίσεις
• Ελάχιστος χειρουργικός πόνος
• Αισθητικά καλύτερο αποτέλεσμα
• Συντομότερος χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο
• Ταχύτερη κινητοποίηση του ασθενούς
• Γρηγορότερη λειτουργία του εντέρου και ταχύτερη επιστροφή στην συνηθισμένη δίαιτα
• Συντομότερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες

Υπάρχουν κίνδυνοι και επιπλοκές;

Σε κάθε χειρουργική επέμβαση υπάρχει πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών. Η σχεδόν εικοσαετής εμπειρία της λαπαροσκοπικής ριζικής νεφρεκτομής έχει δείξει ότι με την λαπαροσκοπική μέθοδο η εμφάνιση των επιπλοκών είναι δεν είναι συχνή. Εάν παρ’ όλα αυτά εμφανιστούν, είναι αντιμετωπίσιμες. Κάποιες ασυνήθιστες επιπλοκές είναι η εμβολή, η θρόμβωση, η αιμορραγία, το αιμάτωμα, ο τραυματισμός γειτονικών οργάνων (έντερο, ήπαρ, σπλήνας, αιμοφόρων αγγείων, νεύρων, διαφράγματος, κτλ), η φλεγμονή του χειρουργικού τραύματος, κτλ. Σύμφωνα με τα στοιχεία παγκοσμίως, αλλά και με τα στατιστικά που προκύπτουν από περισσότερες 100 λαπαροσκοπικές επεμβάσεις για τον νεφρό που έχουν πραγματοποιηθεί από την ομάδα μας, σε ποσοστό άνω του 95% δεν παρουσίασαν σημαντικές μετεγχειρητικές επιπλοκές.

Ποια η μετεγχειρητική πορεία;

Μετά την λαπαροσκοπική ριζική νεφρεκτομή ο ασθενής σηκώνεται, κάθεται και περπατά και σιτίζεται ελαφριά το βράδυ της ίδιας κιόλας ημέρας. Αυτό, μειώνει τους μυϊκούς πόνους και βοηθά σημαντικά την αναπνευστική και πεπτική λειτουργία. Την πρώτη μετεγχειρητική ημέρα σιτίζεται με μαλακή τροφή, περπατά ελεύθερα και μπορεί να αυτοεξυπηρετείται (να πηγαίνει τουαλέτα, να πλένεται, να ξυρίζεται κτλ). Σε μία με δύο ημέρες ανάλογα με την πρόοδο της ανάρρωσης του εξέρχεται από το νοσοκομείο. Μπορεί να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες σε μία με δύο εβδομάδες περίπου.

Βιβλιογραφία

Retroperitoneoscopic versus open surgical radical nephrectomy for large renal cell carcinoma in clinical stage cT2 or cT3a: quality of life, pain and reconvalescence.
Dillenburg W, Poulakis V, Skriapas K, de Vries R, Ferakis N, Witzsch U, Melekos M, Becht E.
Eur Urol 2006; 49: 314-323

Συχνές Ερωτήσεις